Όλγα Μπενάριο Γκούτμαν-Πρέστες (1908-1942).
Μια «ξένη», μια Εβραία που αγάπησαν και έκλαψαν οι προλετάριοι της Βραζιλίας.
Μια γυναίκα-σύμβολο, θύμα του βραζιλιάνικου φασισμού και των ναζί.
Μια γυναίκα-σύμβολο, θύμα του βραζιλιάνικου φασισμού και των ναζί.
Η Όλγα Μπενάριο Γκούτμαν είναι μια από τις σχετικά ξεχασμένες και πιο ηρωικές γυναικείες φιγούρες του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος.
Γεννήθηκε στη Γερμανία από εβραϊκή οικογένεια και εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κίνημα από τα 15 της χρόνια. Όταν το 1930, ο πρώτος της σύζυγος και στέλεχος του ΚΚ Γερμανίας Όττο Μπράουν συλλαμβάνεται και φυλακίζεται από τη δημοκρατία της Βαϊμάρης η Όλγα οργανώνει μια παράτολμη ένοπλη επιχείρηση για την απόδρασή του μέσα από την αίθουσα όπου δικαζόταν. Διαφεύγουν μαζί στην Τσεχοσλοβακία κι από εκεί στη Σοβιετική Ένωση.
Αναδεικνύεται σε κεντρική μορφή της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων. Αναλαμβάνει και εκτελεί πολλές διεθνείς αποστολές για λογαριασμό της Κομιντέρν, πράγμα που της στοίχισε μια σύλληψη στη Μεγάλη Βρετανία για κατασκοπεία.
Το 1934, κι ενώ έχει χωρίσει από τον πρώτο της σύζυγο, της ανατίθεται η αποστολή να βοηθήσει τον ηγέτη του ΚΚ Βραζιλίας Λουίς Κάρλος Πρέστες στην προσπάθειά του να εισέλθει παράνομα στη χώρα του. Υποδύονται το ζευγάρι Πορτογάλων, περνούν από μια σειρά χώρες για να μην κινήσουν υποψίες, μέχρι που φτάνουν στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Η κάλυψη έχει στο μεταξύ μετατραπεί σε πραγματικότητα και η Όλγα Μπενάριο είναι πλέον ζευγάρι με τον Πρέστες. Μαζί με άλλους ξεκινούν την προσπάθεια ανασυγκρότησης του ΚΚ Βραζιλίας.
Η κατάσταση στη Βραζιλία την εποχή εκείνη ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη, οι ταξικές συγκρούσεις είχαν φτάσει στο απόγειό τους, και από πολλές απόψεις υπήρχε ένα είδος επαναστατικής κατάστασης.
Μετά την αποτυχία της Εθνικοαπελευθερωτικής Συμμαχίας (ANL) που είχε συγκροτηθεί με πρωτοβουλία του ΚΚ Βραζιλίας και την αποτυχημένη εξέγερση του Νοεμβρίου του 1935, ανοίγει ο δρόμος για τη μετατροπή του αντιδραστικού καθεστώτος του Ζετούλιο Βάργκας (που εκείνη την εποχή στηρίζεται στους φασίστες «Ολοκληρωτιστές» του Πλίνιο Σαλγκάδο και δεν κρύβει τις συμπάθειές του για τον Άξονα) σε ανοιχτή δικτατορία. Κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος, δίνονται υπερεξουσίες, εκδίδονται αντικομμουνιστικά διατάγματα και πολύ γρήγορα μπαίνουν οι βάσεις για τη δημιουργία του φασιστικού Estado Novo που εγκαθιδρύθηκε πλήρως το 1937.
Ο Πρέστες και η Όλγα Μπενάριο περνούν στην παρανομία, γλιτώνουν την τελευταία στιγμή τη σύλληψη μετά από μια αστυνομική επιδρομή στην Ιπανίμα, αλλά τον Γενάρη του ’36 συλλαμβάνονται μετά από κατάδοση. Η Όλγα βάζει θαρραλέα το σώμα της ανάμεσα στον Λουίς Κάρλος Πρέστες και στους αστυνομικούς που τον σημαδεύουν, μαντεύοντας πως κάποιοι από αυτούς είχαν εντολή να τον σκοτώσουν κατά τη σύλληψη. Έτσι αποτρέπει αυτό το ενδεχόμενο.
Το καθεστώς Βάργκας πανηγυρίζει για τη μεγάλη επιτυχία. Η πραγματική ταυτότητα της Όλγας Μπενάριο δεν αργεί να αποκαλυφθεί χάρη στη στενή συνεργασία της βραζιλιανικής διπλωματίας με την Γκεστάπο. Η ναζιστική Γερμανία ζητεί την έκδοσή της και το καθεστώς βρίσκει την ευκαιρία να εξαπολύσει μια πρωτοφανή αντικομμουνιστική εκστρατεία με αντισημιτικό χρώμα. Καλεί τους εργάτες να απορρίψουν την εβραϊκή κομμουνιστική συνωμοσία και να αναβαπτιστούν στον γνήσιο «βραζιλιανισμό» εντασσόμενοι στα νέα κορπορατιστικά συνδικάτα μαζί με τους εργοδότες τους. Ο τύπος λυσσομανά εναντίον της Ξένης, της Εβραίας, που συζεί με τον Πρέστες χωρίς γάμο και κυοφορεί ένα νόθο παιδί. Αυτό το τελευταίο στοιχείο, που προκαλεί τον σκανδαλισμό της συντηρητικής καθολικής μεσαίας τάξης των πόλεων, είναι όμως εκείνο που γεννά κι ένα απρόβλεπτο κύμα συμπάθειας στα πιο φτωχά στρώματα της βραζιλιάνικης κοινωνίας, που ούτως ή άλλως στην πράξη έβλεπαν πιο συγκαταβατικά το ζήτημα των εκτός γάμου κυήσεων. Κόντρα λοιπόν στην κυβερνητική προπαγάνδα και παρά την τρομοκρατία πολλαπλασιάζονται οι εκδηλώσεις συμπάθειας προς το πρόσωπο της Όλγας Μπενάριο, που γίνεται μέχρι και τραγούδι στις φτωχογειτονιές του προλεταριακού Σάου Πάουλο. Παράλληλα γιγαντώνεται ένα παγκόσμιο κίνημα συμπαράστασης για την απελευθέρωση του ζεύγους Πρέστες αλλά και ενάντια στην εμφανή πρόθεση του καθεστώτος Βάργκας να προχωρήσει στην έκδοση της Όλγας Μπενάριο στους ναζί δημίους της.
Επίσημα χαρτιά γάμου της Όλγας Μπενάριο με τον Πρέστες δεν υπήρχαν ώστε να θεωρηθεί Βραζιλιανή υπήκοος και να μην μπορεί να εκδοθεί, το μόνο εμπόδιο ήταν το παιδί που επρόκειτο να γεννήσει και που αυτοδίκαια είχε τη βραζιλιάνικη ιθαγένεια. Οι δικηγόροι που είχαν αναλάβει την υπόθεση πόνταραν σε αυτό το στοιχείο για να κερδίσουν χρόνο και προσέφυγαν στο ανώτατο δικαστήριο της Βραζιλίας, επικαλούμενοι το habeas corpus. Όμως το καθεστώς Βάργκας είχε αρχίσει να φοβάται τη λαϊκή συμπάθεια υπέρ της Όλγας Μπενάριο στο εσωτερικό και το διεθνές κύμα συμπαράστασης, στο οποίο μετείχαν σπουδαίες προσωπικότητες, στο εξωτερικό. Έτσι το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας εσπευσμένα βγάζει την απόφασή του και γνωματεύει ότι η έγκυος Όλγα Μπενάριο μπορεί να εκδοθεί ως "επικίνδυνη για τη δημόσια τάξη αλλοδαπή", ενώ παράλληλα διατυπώνει τη θέση ότι ο στρατιωτικός νόμος που είχε κηρυχθεί στη Βραζιλία υπερίσχυε του habeas corpus (πρωτοφανές τότε για τα παγκόσμια νομικά χρονικά).
Τον Σεπτέμβριο του 1936 η Όλγα παραδίδεται από τις βραζιλιάνικες αρχές στον πλοίαρχο ενός γερμανικού υπερωκεάνιου, ο οποίος λαμβάνει τη διαταγή να πλεύσει κατευθείαν στη Γερμανία παραλείποντας όλα τα ενδιάμεσα ευρωπαϊκά λιμάνια ώστε να μην δοθεί η ευκαιρία να οργανωθεί κάποια επιχείρηση για την απελευθέρωσή της.
Η Όλγα Μπενάριο Γκούτμαν-Πρέστες γέννησε τελικά την κόρη της Ανίτα Λεοκάντια Πρέστες μέσα σε γερμανική φυλακή. Το κοριτσάκι παραδόθηκε τελικά –μετά από πολλές περιπέτειες- στη μητέρα του Λουίς Κάρλος Πρέστες. Η Όλγα Μπενάριο οδηγήθηκε αρχικά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ράβενσμπρουκ. Θανατώθηκε στον θάλαμο αερίων του Κέντρου Ευθανασίας του Μπέρνμπουργκ το 1942.
Ο μεγάλος Βραζιλιάνος συγγραφέας Ζόρζε Αμάντο, παραλλήλισε την Όλγα Μπενάριο με τη Βραζιλιάνα σύζυγο του Γκαριμπάλντι Ανίτα (που πέθανε στο πλευρό του συζύγου της ακολουθώντας τον στην εκστρατεία του, και για την οποία οι Βραζιλιάνοι δημοκράτες έτρεφαν πάντοτε θαυμασμό): "Στο πρόσωπο της Όλγα Μπενάριο η Ευρώπη ξεπλήρωσε το χρέος της προς τη Βραζιλία". Ο παραλληλισμός αυτός φαίνεται ότι έγινε από την ίδια την οικογένεια Πρέστες που έδωσε το όνομα Ανίτα στο κοριτσάκι που γέννησε η Όλγα Μπενάριο...
Η μνήμη της Όλγας Μπενάριο Γκούτμαν-Πρέστες σήμερα τιμάται με ξεχωριστή συγκίνηση από τους προλετάριους, αντιφασίστες και κομμουνιστές στη Βραζιλία και στη Γερμανία. Ωστόσο η ιστορία της αξίζει να μείνει χαραγμένη στη μνήμη του παγκόσμιου προλεταριάτου και της προοδευτικής ανθρωπότητας.
(ΥΓ. Για να γραφτεί αυτό το σημείωμα χρησιμοποιήθηκαν διάφορες διαδικτυακές πηγές. Δεν βρέθηκε κάτι γραμμένο στα ελληνικά σχετικά με την Όλγα Μπενάριο)
Ν.Ζ.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Η Όλγα Μπενάριο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης
Η Όλγα Μπενάριο μεταφέρθηκε στο μεσαιωνικό φρούριο του Λίχτενμπουργκ τον Φεβρουάριο του 1938, το οποίο ήταν ο προθάλαμος για το Ράβενσμπρουκ, το κύριο γυναικείο στρατόπεδο συγκέντρωσης των ναζί. Πέρασε στην απομόνωση του Λίχτενμπουργκ όλο το διάστημα μέχρι την άνοιξη του 1939 οπότε μεταφέρθηκε στο Ράβενσμπρουκ. Καθ’ όλη τη διάρκεια της κράτησής της κράτησε ηρωική στάση.
Στο Ράβενσμπρουκ της ανατέθηκαν καθήκοντα Blockalteste, να διδάσκει την αναγκαιότητα της σωματικής υγιεινής σε απείθαρχες γυναίκες. Εκείνη, παρά το προσωπικό της μαρτύριο, έκανε πολλά για εκείνες τις γυναίκες προκειμένου να ανυψώσει το ηθικό τους και να βελτιώσει την καθημερινότητά τους. Είχε μάλιστα φτιάξει κρυφά έναν μικροσκοπικό άτλαντα για να διδάσκει στις συγκρατούμενές της Γεωγραφία και για να τις κρατά ενήμερες για την εξέλιξη του πολέμου. Αυτός ο απίστευτα λεπτομερής άτλας διασώζεται σήμερα στα αρχεία του στρατοπέδου του Ράβενσμπρουκ. Βοήθησε στην έκδοση παράνομης εφημερίδας και οργάνωσε τη διανομή πρόσθετων μερίδων ψωμιού και μαργαρίνης για τις γυναίκες του αναρρωτηρίου.
Εκτός από όλες τις άλλες δουλειές που έκανε μέσα στο στρατόπεδο δούλεψε καταναγκαστικά στο τοπικό εργοστάσιο ηλεκτρικών συσκευών της Siemens. Τον Ιανουάριο του 1940 κλείστηκε στο καταφύγιο του στρατοπέδου συγκέντρωσης μαζί με άλλες 79 γυναίκες. Ήταν μία από τις 6000 κρατούμενες που κρατήθηκαν σε κλειστούς θαλάμους του στρατοπέδου «για λόγους ασφαλείας» όταν ο Reichführer Heinrich Himmler επισκέφτηκε το στρατόπεδο. Παρ’ όλο που ήταν μισοπεθαμένη πια από τις κακουχίες υποχρεώθηκε να επιστρέψει πίσω στο εργοστάσιο της Siemens αμέσως μόλις βγήκε από τον εγκλεισμό στους θαλάμους.
Η Όλγα Μπενάριο θανατώθηκε μαζί με πολλούς άλλους Εβραίους πολιτικούς κρατούμενους στο Μπερνμπουργκ τον χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης του 1942. Η δολοφονία της ήταν μέρος της οργανωμένης από τους Ναζί επιχείρησης εξόντωσης με την κωδική ονομασία 14fl3. Οι πρώτες μεταγωγές θανάτου από το στρατόπεδο του Ράβενσμπουρκ ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 1941 και τον Ιανουάριο του 1942. Το Μπέρνμπουργκ ήταν άσυλο ψυχασθενών που είχε μετατραπεί σε Κέντρο Ευθανασίας. Υπολογίζεται ότι εκεί, την ίδια περίοδο, θανατώθηκαν στον θάλαμο αερίων περίπου 1500 με 1600 κρατούμενες. Τελευταία πράξη πνευματικής αντίστασης της Όλγας Μπενάριο ήταν να γράψει ένα γράμμα στον άντρα της και στην κόρη της, ένα γράμμα που έφτασε στον προορισμό του πολλά χρόνια μετά.
Γεννήθηκε στη Γερμανία από εβραϊκή οικογένεια και εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κίνημα από τα 15 της χρόνια. Όταν το 1930, ο πρώτος της σύζυγος και στέλεχος του ΚΚ Γερμανίας Όττο Μπράουν συλλαμβάνεται και φυλακίζεται από τη δημοκρατία της Βαϊμάρης η Όλγα οργανώνει μια παράτολμη ένοπλη επιχείρηση για την απόδρασή του μέσα από την αίθουσα όπου δικαζόταν. Διαφεύγουν μαζί στην Τσεχοσλοβακία κι από εκεί στη Σοβιετική Ένωση.
Αναδεικνύεται σε κεντρική μορφή της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων. Αναλαμβάνει και εκτελεί πολλές διεθνείς αποστολές για λογαριασμό της Κομιντέρν, πράγμα που της στοίχισε μια σύλληψη στη Μεγάλη Βρετανία για κατασκοπεία.
Το 1934, κι ενώ έχει χωρίσει από τον πρώτο της σύζυγο, της ανατίθεται η αποστολή να βοηθήσει τον ηγέτη του ΚΚ Βραζιλίας Λουίς Κάρλος Πρέστες στην προσπάθειά του να εισέλθει παράνομα στη χώρα του. Υποδύονται το ζευγάρι Πορτογάλων, περνούν από μια σειρά χώρες για να μην κινήσουν υποψίες, μέχρι που φτάνουν στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Η κάλυψη έχει στο μεταξύ μετατραπεί σε πραγματικότητα και η Όλγα Μπενάριο είναι πλέον ζευγάρι με τον Πρέστες. Μαζί με άλλους ξεκινούν την προσπάθεια ανασυγκρότησης του ΚΚ Βραζιλίας.
Η κατάσταση στη Βραζιλία την εποχή εκείνη ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη, οι ταξικές συγκρούσεις είχαν φτάσει στο απόγειό τους, και από πολλές απόψεις υπήρχε ένα είδος επαναστατικής κατάστασης.
Μετά την αποτυχία της Εθνικοαπελευθερωτικής Συμμαχίας (ANL) που είχε συγκροτηθεί με πρωτοβουλία του ΚΚ Βραζιλίας και την αποτυχημένη εξέγερση του Νοεμβρίου του 1935, ανοίγει ο δρόμος για τη μετατροπή του αντιδραστικού καθεστώτος του Ζετούλιο Βάργκας (που εκείνη την εποχή στηρίζεται στους φασίστες «Ολοκληρωτιστές» του Πλίνιο Σαλγκάδο και δεν κρύβει τις συμπάθειές του για τον Άξονα) σε ανοιχτή δικτατορία. Κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος, δίνονται υπερεξουσίες, εκδίδονται αντικομμουνιστικά διατάγματα και πολύ γρήγορα μπαίνουν οι βάσεις για τη δημιουργία του φασιστικού Estado Novo που εγκαθιδρύθηκε πλήρως το 1937.
Ο Πρέστες και η Όλγα Μπενάριο περνούν στην παρανομία, γλιτώνουν την τελευταία στιγμή τη σύλληψη μετά από μια αστυνομική επιδρομή στην Ιπανίμα, αλλά τον Γενάρη του ’36 συλλαμβάνονται μετά από κατάδοση. Η Όλγα βάζει θαρραλέα το σώμα της ανάμεσα στον Λουίς Κάρλος Πρέστες και στους αστυνομικούς που τον σημαδεύουν, μαντεύοντας πως κάποιοι από αυτούς είχαν εντολή να τον σκοτώσουν κατά τη σύλληψη. Έτσι αποτρέπει αυτό το ενδεχόμενο.
Το καθεστώς Βάργκας πανηγυρίζει για τη μεγάλη επιτυχία. Η πραγματική ταυτότητα της Όλγας Μπενάριο δεν αργεί να αποκαλυφθεί χάρη στη στενή συνεργασία της βραζιλιανικής διπλωματίας με την Γκεστάπο. Η ναζιστική Γερμανία ζητεί την έκδοσή της και το καθεστώς βρίσκει την ευκαιρία να εξαπολύσει μια πρωτοφανή αντικομμουνιστική εκστρατεία με αντισημιτικό χρώμα. Καλεί τους εργάτες να απορρίψουν την εβραϊκή κομμουνιστική συνωμοσία και να αναβαπτιστούν στον γνήσιο «βραζιλιανισμό» εντασσόμενοι στα νέα κορπορατιστικά συνδικάτα μαζί με τους εργοδότες τους. Ο τύπος λυσσομανά εναντίον της Ξένης, της Εβραίας, που συζεί με τον Πρέστες χωρίς γάμο και κυοφορεί ένα νόθο παιδί. Αυτό το τελευταίο στοιχείο, που προκαλεί τον σκανδαλισμό της συντηρητικής καθολικής μεσαίας τάξης των πόλεων, είναι όμως εκείνο που γεννά κι ένα απρόβλεπτο κύμα συμπάθειας στα πιο φτωχά στρώματα της βραζιλιάνικης κοινωνίας, που ούτως ή άλλως στην πράξη έβλεπαν πιο συγκαταβατικά το ζήτημα των εκτός γάμου κυήσεων. Κόντρα λοιπόν στην κυβερνητική προπαγάνδα και παρά την τρομοκρατία πολλαπλασιάζονται οι εκδηλώσεις συμπάθειας προς το πρόσωπο της Όλγας Μπενάριο, που γίνεται μέχρι και τραγούδι στις φτωχογειτονιές του προλεταριακού Σάου Πάουλο. Παράλληλα γιγαντώνεται ένα παγκόσμιο κίνημα συμπαράστασης για την απελευθέρωση του ζεύγους Πρέστες αλλά και ενάντια στην εμφανή πρόθεση του καθεστώτος Βάργκας να προχωρήσει στην έκδοση της Όλγας Μπενάριο στους ναζί δημίους της.
Επίσημα χαρτιά γάμου της Όλγας Μπενάριο με τον Πρέστες δεν υπήρχαν ώστε να θεωρηθεί Βραζιλιανή υπήκοος και να μην μπορεί να εκδοθεί, το μόνο εμπόδιο ήταν το παιδί που επρόκειτο να γεννήσει και που αυτοδίκαια είχε τη βραζιλιάνικη ιθαγένεια. Οι δικηγόροι που είχαν αναλάβει την υπόθεση πόνταραν σε αυτό το στοιχείο για να κερδίσουν χρόνο και προσέφυγαν στο ανώτατο δικαστήριο της Βραζιλίας, επικαλούμενοι το habeas corpus. Όμως το καθεστώς Βάργκας είχε αρχίσει να φοβάται τη λαϊκή συμπάθεια υπέρ της Όλγας Μπενάριο στο εσωτερικό και το διεθνές κύμα συμπαράστασης, στο οποίο μετείχαν σπουδαίες προσωπικότητες, στο εξωτερικό. Έτσι το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας εσπευσμένα βγάζει την απόφασή του και γνωματεύει ότι η έγκυος Όλγα Μπενάριο μπορεί να εκδοθεί ως "επικίνδυνη για τη δημόσια τάξη αλλοδαπή", ενώ παράλληλα διατυπώνει τη θέση ότι ο στρατιωτικός νόμος που είχε κηρυχθεί στη Βραζιλία υπερίσχυε του habeas corpus (πρωτοφανές τότε για τα παγκόσμια νομικά χρονικά).
Τον Σεπτέμβριο του 1936 η Όλγα παραδίδεται από τις βραζιλιάνικες αρχές στον πλοίαρχο ενός γερμανικού υπερωκεάνιου, ο οποίος λαμβάνει τη διαταγή να πλεύσει κατευθείαν στη Γερμανία παραλείποντας όλα τα ενδιάμεσα ευρωπαϊκά λιμάνια ώστε να μην δοθεί η ευκαιρία να οργανωθεί κάποια επιχείρηση για την απελευθέρωσή της.
Η Όλγα Μπενάριο Γκούτμαν-Πρέστες γέννησε τελικά την κόρη της Ανίτα Λεοκάντια Πρέστες μέσα σε γερμανική φυλακή. Το κοριτσάκι παραδόθηκε τελικά –μετά από πολλές περιπέτειες- στη μητέρα του Λουίς Κάρλος Πρέστες. Η Όλγα Μπενάριο οδηγήθηκε αρχικά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ράβενσμπρουκ. Θανατώθηκε στον θάλαμο αερίων του Κέντρου Ευθανασίας του Μπέρνμπουργκ το 1942.
Ο μεγάλος Βραζιλιάνος συγγραφέας Ζόρζε Αμάντο, παραλλήλισε την Όλγα Μπενάριο με τη Βραζιλιάνα σύζυγο του Γκαριμπάλντι Ανίτα (που πέθανε στο πλευρό του συζύγου της ακολουθώντας τον στην εκστρατεία του, και για την οποία οι Βραζιλιάνοι δημοκράτες έτρεφαν πάντοτε θαυμασμό): "Στο πρόσωπο της Όλγα Μπενάριο η Ευρώπη ξεπλήρωσε το χρέος της προς τη Βραζιλία". Ο παραλληλισμός αυτός φαίνεται ότι έγινε από την ίδια την οικογένεια Πρέστες που έδωσε το όνομα Ανίτα στο κοριτσάκι που γέννησε η Όλγα Μπενάριο...
Η μνήμη της Όλγας Μπενάριο Γκούτμαν-Πρέστες σήμερα τιμάται με ξεχωριστή συγκίνηση από τους προλετάριους, αντιφασίστες και κομμουνιστές στη Βραζιλία και στη Γερμανία. Ωστόσο η ιστορία της αξίζει να μείνει χαραγμένη στη μνήμη του παγκόσμιου προλεταριάτου και της προοδευτικής ανθρωπότητας.
(ΥΓ. Για να γραφτεί αυτό το σημείωμα χρησιμοποιήθηκαν διάφορες διαδικτυακές πηγές. Δεν βρέθηκε κάτι γραμμένο στα ελληνικά σχετικά με την Όλγα Μπενάριο)
Ν.Ζ.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Η Όλγα Μπενάριο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης
Η Όλγα Μπενάριο μεταφέρθηκε στο μεσαιωνικό φρούριο του Λίχτενμπουργκ τον Φεβρουάριο του 1938, το οποίο ήταν ο προθάλαμος για το Ράβενσμπρουκ, το κύριο γυναικείο στρατόπεδο συγκέντρωσης των ναζί. Πέρασε στην απομόνωση του Λίχτενμπουργκ όλο το διάστημα μέχρι την άνοιξη του 1939 οπότε μεταφέρθηκε στο Ράβενσμπρουκ. Καθ’ όλη τη διάρκεια της κράτησής της κράτησε ηρωική στάση.
Στο Ράβενσμπρουκ της ανατέθηκαν καθήκοντα Blockalteste, να διδάσκει την αναγκαιότητα της σωματικής υγιεινής σε απείθαρχες γυναίκες. Εκείνη, παρά το προσωπικό της μαρτύριο, έκανε πολλά για εκείνες τις γυναίκες προκειμένου να ανυψώσει το ηθικό τους και να βελτιώσει την καθημερινότητά τους. Είχε μάλιστα φτιάξει κρυφά έναν μικροσκοπικό άτλαντα για να διδάσκει στις συγκρατούμενές της Γεωγραφία και για να τις κρατά ενήμερες για την εξέλιξη του πολέμου. Αυτός ο απίστευτα λεπτομερής άτλας διασώζεται σήμερα στα αρχεία του στρατοπέδου του Ράβενσμπρουκ. Βοήθησε στην έκδοση παράνομης εφημερίδας και οργάνωσε τη διανομή πρόσθετων μερίδων ψωμιού και μαργαρίνης για τις γυναίκες του αναρρωτηρίου.
Εκτός από όλες τις άλλες δουλειές που έκανε μέσα στο στρατόπεδο δούλεψε καταναγκαστικά στο τοπικό εργοστάσιο ηλεκτρικών συσκευών της Siemens. Τον Ιανουάριο του 1940 κλείστηκε στο καταφύγιο του στρατοπέδου συγκέντρωσης μαζί με άλλες 79 γυναίκες. Ήταν μία από τις 6000 κρατούμενες που κρατήθηκαν σε κλειστούς θαλάμους του στρατοπέδου «για λόγους ασφαλείας» όταν ο Reichführer Heinrich Himmler επισκέφτηκε το στρατόπεδο. Παρ’ όλο που ήταν μισοπεθαμένη πια από τις κακουχίες υποχρεώθηκε να επιστρέψει πίσω στο εργοστάσιο της Siemens αμέσως μόλις βγήκε από τον εγκλεισμό στους θαλάμους.
Η Όλγα Μπενάριο θανατώθηκε μαζί με πολλούς άλλους Εβραίους πολιτικούς κρατούμενους στο Μπερνμπουργκ τον χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης του 1942. Η δολοφονία της ήταν μέρος της οργανωμένης από τους Ναζί επιχείρησης εξόντωσης με την κωδική ονομασία 14fl3. Οι πρώτες μεταγωγές θανάτου από το στρατόπεδο του Ράβενσμπουρκ ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 1941 και τον Ιανουάριο του 1942. Το Μπέρνμπουργκ ήταν άσυλο ψυχασθενών που είχε μετατραπεί σε Κέντρο Ευθανασίας. Υπολογίζεται ότι εκεί, την ίδια περίοδο, θανατώθηκαν στον θάλαμο αερίων περίπου 1500 με 1600 κρατούμενες. Τελευταία πράξη πνευματικής αντίστασης της Όλγας Μπενάριο ήταν να γράψει ένα γράμμα στον άντρα της και στην κόρη της, ένα γράμμα που έφτασε στον προορισμό του πολλά χρόνια μετά.
ΚΑΤΙ ΕΠΙΠΛΕΟΝ
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ’ αρχήν με συγκίνηση να σημειώσω ότι είχα την τύχη να δω από κοντά τον Λουΐς Κάρλος Πρέστες. Ήταν τον Μάιο του 1978 στην Αθήνα και ο Λ. Κ. Πρέστες είχε έρθει προσκεκλημένος του ΚΚΕ να παρακολουθήσει τις εργασίες του 10ου Συνεδρίου του. Ένα πρωί —αν δεν με απατά η μνήμη μου θα πρέπει να ήταν η προτελευταία μέρα των εργασιών του συνεδρίου όταν διεξάγονταν οι ψηφοφορίες επί της έκθεσης δράσης και των άλλων αποφάσεων καθώς και για την ανάδειξη των νέων κεντρικών καθοδηγητικών οργάνων, δεν είμαι πάντως σίγουρος— και όλες οι ξένες αντιπροσωπείες —ή αν όχι όλες, μερικές απ’ αυτές, πάλι δεν θυμάμαι ακριβώς, για σίγουρες λεπτομέρειες ας ρίξει ο/η ενδιαφερόμενος/η μια ματιά στα φύλλα του «Ριζοσπάστη» της εποχής που είναι προσβάσιμα στο διαδίκτυο— που είχαν προσκληθεί και παρακολουθούσαν το συνέδριο ήρθαν στο ΕΜ Πολυτεχνείο για να καταθέσουν στεφάνι· έτυχε εκείνη την ημέρα να είμαι μέλος της περιφρούρησης. Ο Λ. Κ. Πρέστες ήταν τότε 80 χρονών αλλά είχε επάνω μιαν απίστευτη νιότη, μάλιστα η στάση του σώματός του καθώς και οι κινήσεις του έδειχναν άνθρωπο που είχε υπάρξει δεινός ιππέας. Δεν θα τον ξεχάσω ποτέ.
Το «επιπλέον». Πέρυσι εκδόθηκε στην Γερμανία από τον εκδοτικό οίκο «Βάλσταϊν» της Γοτίγγης η σωζόμενη αλληλογραφία μεταξύ της Όλγας Μπενάριο και του Λ. Κ. Πρέστες: Olga Benario/Luiz Carlos Prestes, Die Unbeugsamen, Briefwechsel aus Gefängnis und KZ, Herausgegeben von Robert Cohen, Wallstein Verlag, Göttingen 2013 [Όλγα Μπενάριο/Λουΐς Κάρλος Πρέστες, Οι αλύγιστοι, Αλληλογραφία από την φυλακή και το στρατόπεδο συγκέντρωσης, Επιμέλεια έκδοσης Ρόμπερτ Κοέν, Εκδοτικός Οίκος «Βάλσταϊν», Γοτίγγη 2013]. Όσοι/ες ενδιαφερόμενοι/ες γνωρίζουν την γλώσσα και έχουν την οικονομική δυνατότητα ας προμηθευτούν και διαβάσουν το βιβλίο, είναι διδακτικότατο από πολλές πλευρές.
Κι επειδή βλέπω αυτόν τον καιρό κάποια ιστολόγια να αναλώνονται κυριολεκτικά σε μια ποδοσφαιρολογία που μου θυμίζει άλλες εποχές (καλύτερα να μην γράψω ποιες…), μπράβο για την ωραία κι επίκαιρη ανάρτηση!
Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής
Να σαι καλα συντροφε .Πολυτιμο το σχολιο σου !!! Ο Νικος (ο συγγραφεας ) εκανε υπεροχη δουλεια ,αλλα οτι ο Πρεστες βρεθηκε εδω το 78 !!!! ειναι πραγματικα σπουδαιο που μας το θυμισες
Διαγραφήευχαριστώ κι εγώ τον σχολιογράφο. Συγκινητική και ουσιαστική η ανάμνηση και οι πληροφορίες που μας μετέφερε!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕγώ απλώς με βάση τις αναμνήσεις από την ανάγνωση της τριλογίας του Ζόρζε Αμάντο έκανα μια μικρή διαδικτυακή έρευνα που ανέδειξε αυτή την ιστορία.
Νίκος Ζαρταμόπουλος
ΚΑΤΙ ΕΠΙΠΛΕΟΝ (ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟ ΑΣΦΑΛΕΣ)
ΑπάντησηΔιαγραφήΚι οι σύνδεσμοι για τις σελίδες των σχετικών φύλλων του «Ριζοσπάστη» των ημερών του 10ου Συνεδρίου του ΚΚΕ:
• φύλλο της Τρίτης 16/5/1978, σελ. 3
http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=65&dc=16&db=5&da=1978
• φύλλο της Παρασκευής 19/5/1978, σελ. 7
http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=65&dc=19&db=5&da=1978
• φύλλο του Σαββάτου 20/5/1978, σελ. 6
http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=65&dc=20&db=5&da=1978
Τελικά η κατάθεση στεφάνων στο ΕΜΠ είχε γίνει την Πέμπτη 18 Μαΐου 1978 κι απ’ ό,τι φαίνεται από το σχετικό δημοσίευμα και την φωτογραφία του «Ρ» της 20ής Μαΐου, ο Λουΐς Κάρλος Πρέστες πρέπει να ήταν επικεφαλής της ομάδας των μελών των ξένων αντιπροσωπειών που έκαναν την κατάθεση, αφού ήταν εκείνος που μίλησε με τον τότε πρύτανη του ιδρύματος.
Και πάλι μπράβο για την πρωτοβουλία!
Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής
ΚΑΙ ΤΟ «ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ» ΠΑΡΟΡΑΜΑ
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτο πρώτο μου σχόλιο («Κάτι επιπλέον») στην προτελευταία σειρά της πρώτης παραγράφου αντί αλλά είχε επάνω μιαν απίστευτη νιότη να διαβαστεί παρακαλώ αλλά είχε επάνω του μιαν απίστευτη νιότη.
Pardon!
Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής
ο Συγγραφεας προσθεσε κι αλλα συμπληρωματικα στοιχεια απο τον εγκλεισμο της στο Σ.Σ. ,διαβασε τα κι αυτα .Και παλι σ ευχαριστω για τα σχολια και τις πολυτιμες παραπομπες σου .Αυτοι οι ΤΕΡΑΣΤΙΟΙ ανθρωποι χρειαζονται προβολη και καθε τιμη απ εμας τους απογονους ..
ΔιαγραφήΕπειδή ανέφερες τους φασίστες και τον τρόπο με τον οποίο συνεννοούνται ανά τον κόσμο με οδηγό τους επιχειρηματίες (όπως τα στρατόπεδα εργασίας της Siemens) βρήκα αυτό http://unfollow.com.gr/print/from-issue/13108-xrima/ Όχι ότι έχω σε καμιά ιδιαίτερη εκτίμηση για το περιοδικό αλλά μήπως και έχεις το άρθρο ή κάποια παραπάνω πληροφόρηση για το θέμα πιθανόν και σε άλλη ανάρτηση.
ΑπάντησηΔιαγραφήgorf
Εγω να δεις τι "εκτιμηση" εχω στο περιοδικο (αν εξαιρεσεις τον Νικο ) .Οχι δεν εχω περαιτερω πληροφορηση και -πιστεψε με - ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ .Για τον εξης απλουστατο λογο ...ο λουμπεν απελπισμενος προλεταριος (ή ο βιαια -λογω της κρισης -προλεταριοποιημενος χτεσινος μικροαστος )που ακολουθει τους φασιστες ΔΕΝ θα πειστει απο τετοια "στοιχεια" ακομα κι αν το ΣΔΟΕ πιασει στα πρασα την Ζαρουλια ή τον Κασιδιαρη με τον χ "επιχειρηματια" να παιρνει τις βαλιτσες .Το θεμα των διασυνδεσεων του Κεφαλαιου και του προμοταρισματος του στον Φασισμο ΔΕΝ χρειαζονται αστυνομικα διαμονια και βαθιες ερευνες (αν και εχουν αποδειχτει περιτρανα και στην Νυρεμβεργη και στη δικη των Γερμανων Βιομηχανων) ,αλλα εκ του πολιτικου ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ καταδεικνυονται .Πχ τα χρονια του Φασισμου πριν τον ΒΠΠ το Κεφαλαιο οχι μονο δεν εχασε τιποτα εκει αλλα γιγαντωθηκαν τα κερδη του αφου ο Φασισμος του ελυσε τα χερια (καταναγκαστικη εργασια ,μη συνδικαλισμος κλπ) ...αν παμε στο σημερα και την ΧΑ μια προσεκτικη ματια στην πολιτικη παρουσια της και το βιο της στη Βουλη ειναι ενδεικτικη του ποσο "αντισυστημικη" ηταν απεναντι στο Κεφαλαιο (Εφοπλιστες ,Βιομηχανους κλπ) .Αυταποδεικτα λοιπον ο Φασισμος ειναι η τελευταια παρτιδα του Κεφαλαιου στην Κριση ...Το προβλημα ειναι η "ψυχη" του απελπισμενου αυτου οπαδου που προειπα ...πως δηλαδη θα πειστει αυτος οτι η λυση στα προβληματα του ΔΕΝ ειναι να ακολουθησει το ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΑ του ΕΧΘΡΟΥ του (τον λυκο που τον ντυσαν προβατο) αλλα να δει ΠΟΙΟΣ ειναι ο ΕΧΘΡΟΣ του ...Να αποκτησει δηλαδη ΤΑΞΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ...κι αυτο ΜΕ ΕΝΑΝ ΤΡΟΠΟ ΓΙΝΕΤΑΙ σε τετοιες περιοδους : Μονο αν δει τους ομοια μ αυτον χτυπημενους απ την κριση συντροφους του προλεταριους να οργανωνονται ,να ονειρευονται να βαζουν πλωρη εξουσιας και να παλευουν .Κοντολογης ΜΟΝΟ η ανοδος του εργατικου ΤΑΞΙΚΟΥ κινηματος ΝΙΚΑ τον Φασισμο και ...του παιρνει κοσμακη απ τα χερια ...ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ ! Γι αυτο σου λεω μην ψαχνουμε βελονες στα αχυρα (ποιος μεγιστανας ,ποτε και πως σπρωχνει τον Φασισμο ) ο απελπισμενος οσο δεν βλεπει την ΤΑΞΗ του να αντιδρα οργανωμενα και με σκοπο και στοχο ,θα πεφτει συνεχως θυμα στον καθε "μεσσια" που του φκιαχνει το συστημα για να γλυτωσει .Σ αυτη την πορεια εχει ριξει ΟΛΟ το βαρος το κομμα και αυτο θα ειναι το "στοιχημα" που ΠΡΕΠΕΙ να πιασει η εργατικη ταξη οσο γινεται πιο γρηγορα και αποφασιστικα ,αλλιως την "κατσαμε τη βαρκα" σε οτι αφορα την Ελλαδα .
ΑπάντησηΔιαγραφήΑΝ επιμενεις παλι ...βρηκα αυτο ...https://www.youtube.com/watch?v=ucZibGNEt_c#t=76
Διαγραφή