Μήπως είσαι ο τύπος μου;

Γράφει ο Διότιμος

 Πρόκειται για μια γαλλική ταινία που προβάλλεται στους κινηματογράφους. Ένας Παριζιάνος καθηγητής φιλοσοφίας διορίζεται σε μια επαρχιακή κωμόπολη, όπου γνωρίζει και ερωτεύεται την Τζενιφέρ, μια αισιόδοξη απέναντι στη ζωή κομμώτρια.

Πόσο μακριά όμως μπορεί να πάει η σχέση τους όταν εκείνος της μιλάει για τον Καντ κι εκείνη του μαθαίνει να ξεφαντώνει με καραόκε;

Το θέμα δεν έχει πρωτοτυπία. Είναι ένα πρόβλημα στο οποίο έχουν βασισθεί πολλές ελληνικές ταινίες. Το συναντάμε συχνά στην καθημερινή μας ζωή.

Ο συγγραφέας του βιβλίου, ο σκηνοθέτης της κινηματογραφικής ταινίας, οι κριτικοί και το κοινό εκφράσανε διαφορετικές απόψεις για την ταινία. Εμείς δεν θα έρθουμε σε αντιπαράθεση με κανέναν. Απλά θα θυμηθούμε μια ίδια περίπτωση που συναντήσαμε τυχαία στη χώρα μας μετά τη μεταπολίτευση.

Σε κάποιο σπίτι φίλου, μπαίνει ένα νεαρό αντρόγυνο με το μωράκι τους. Έλληνες, παιδιά πολιτικών προσφύγων. Έχουν μόλις έχουν επαναπατρισθεί από τη Σοβιετική Ένωση. Τους περιεργαζόμασταν σαν περίεργα όντα και κάναμε χίλιες δυο ερωτήσεις.

Η νεαρή μητέρα δεν είχε βρει δουλειά στην Ελλάδα και θεωρούσε ότι αυτό ήταν φυσιολογικό διότι είχε Πανεπιστημιακή μόρφωση και είχε ειδικότητα, που σχετιζόταν με την εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων και πιο συγκεκριμένα την εκμετάλλευση της όχθης των ποταμών. (Η εκμετάλλευση της κοίτης των ποταμών -όπως μας είπε- ήταν άλλη ειδικότητα.). Ο νεαρός σύζυγος είχε βρει δουλειά στην παλιά ειδικότητά του. Ήταν οικοδόμος.

Αναπόφευκτα ρωτήσαμε χωρίς περιστροφές τη σύζυγο. Μπορούσε να ζει αρμονικά μία διπλοσπουδασμένη επιστήμονας με έναν οικοδόμο; Και πήραμε μια απροσδόκητη απάντηση: “Μα ο σύζυγός μου είναι πιο μορφωμένος από μένα. Έχει κι εκείνος τελειώσει το πανεπιστήμιο, διαβάζει φιλοσοφία περισσότερο από μένα, αλλά του αρέσει το επάγγελμα του οικοδόμου και αυτό κάνει.”

Η απάντηση είχε πέσει σα βόμβα, όχι μόνο για το περιεχόμενό της αλλά και για την έκπληξή της που της είχαμε κάνει τέτοια ερώτηση.

Πέρασαν δεκαετίες από τότε. Καταλάβαμε ότι στην Ελλάδα, όπως σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο οι άνθρωποι βλέπουν τη μόρφωση σαν σκαλοπάτι για να βγάλουν λεφτά, για να ξεφύγουν από τη μιζέρια, για να μπουν στην άρχουσα τάξη, για να εκμεταλλεύονται τους άλλους αντί οι άλλοι να τους εκμεταλλεύονται. Στον καπιταλισμό για τη μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων η μόρφωση είναι μέσο επιτυχίας και όχι αυτοσκοπός, είναι μέσο κοινωνικής καταξίωσης και όχι κοινωνική αναγκαιότητα.

Η Σοβιετική Ένωση δεν υπάρχει πια. Να σημειώσουμε ότι η Σοβιετική Ένωση δεν ήταν κομμουνιστική. Ήταν μία σοσιαλιστική χώρα που προσπαθούσε να οικοδομήσει το σοσιαλισμό και δεν τα κατάφερε. Μέσα στη σοσιαλιστική κοινωνία όμως υπήρχαν τα σπέρματα της επόμενης, της κομμουνιστικής κοινωνίας. Ακριβώς όπως και μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία υπάρχουν τα σπέρματα της επόμενης, της σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Η διαφορά ανάμεσα στην αποτυχημένη ερωτική ιστορία της γαλλικής ταινίας και της επιτυχημένης πραγματικής ιστορίας των δύο επαναπατρισμένων πολιτικών προσφύγων είναι η διαφορά ανάμεσα στα δύο κοινωνικά συστήματα. Το καπιταλιστικό και το κομμουνιστικό.

Η ταινία τελειώνει με τη γνωστή επιτυχία του 1978 “I will survive” (θα επιβιώσω). Ίσως αυτή είναι και η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στα δύο κοινωνικά συστήματα. Οι άνθρωποι στον καπιταλισμό προσπαθούν να επιβιώσουν. Στον κομμουνισμό θα αναρωτιούνται γιατί αιώνες πριν οι άνθρωποι δεν επέλεγαν το αυτονόητο.