Ο Σολζενίτσιν ”τρώει πόρτα” από τον Σόλοχοφ

Γράμμα του Μιχαήλ Σόλοχοφ στη γραμματεία της Ένωσης των Σοβιετικών Συγγραφέων

Προς τη γραμματεία της Ένωσης των Σοβιετικών Συγγραφέων:

Έχω διαβάσει τη ”Γιορτή των κατακτητών” και το ”Στον πρώτο κύκλο” του Σολζενίτσιν.

Αυτό που με εντυπωσιάζει (εάν μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αυτή τη λέξη) είναι η αρρωστημένη ξεδιαντροπιά του συγγραφέα. Ο Σολζενίτσιν όχι μόνο δεν προσπαθεί να κρύψει με κάποιον τρόπο την αντι-σοβιετική του άποψη, αλλά απεναντίας την υπογραμμίζει, την προβάλλει παίρνοντας τη μορφή του ”αναζητητή της αλήθειας”, ένας άνθρωπος, χωρίς ίχνος ντροπής, που ”εισβάλλει στην καρδιά της αλήθειας” και που -κακοήθης και σε παραφροσύνη- τονίζει όλα τα λάθη και τα στραβά που έγιναν από το Κόμμα και τη Σοβιετική εξουσία στις αρχές του 1930.

Όσον αφορά τη μορφή του έργου, είναι αδύναμο και σαχλό. Μπορεί κανείς αλήθεια να γράψει για τέτοια τραγικά συμβάντα σε στυλ οπερέτας, μια άτεχνη ποίηση με τόσο πρωτόγνωρα και αδύναμα στοιχεία, που και οι μαθητές γυμνασίου των παλαιότερων χρόνων θα απεύφεγαν! Όσο για το περιεχόμενο δεν υπάρχει κάτι για να αναλυθεί.Όλοι οι διοικητές της Ρωσίας και της Ουκρανίας, είτε είναι πλήρως αχρείοι είτε είναι αμφιταλαντευόμενοι άνθρωποι που πιστεύουν στο τίποτα. Πώς λοιπόν, κάτω από αυτές τις συνθήκες, μπορεί μια τέτοια πυροβολαρχία που υπηρέτησε ο Σολζενίτσιν να φτάσει μέχρι το Κόνινγκσμπεργκ; Ίσως μόνο μέσα από την προσωπική προσπάθεια του συγγραφέα;

Γιατί σε αυτή την πυροβολαρχία στο έργο ”Γιορτή των κατακτητών” είναι όλοι-με εξαίρεση τον Νέρζιν και τη ”δαιμονική” Γκαλίνα- άχρηστοι και καλοί για το τίποτα; Γιατί οι Ρώσσοι και οι Τάταροι στρατιώτες γελοιοποιούνται; Γιατί τους Βλασοβίτες- προδότες της Πατρίδας- στων οποίων τη συνείδηση βρίσκονται χιλιάδες νεκροί και βασανισμένοι στρατιώτες μας – τους επαινεί ως εκείνους που εκφράζουν τις ελπίδες του ρωσικού λαού; Το μυθιστόρημα ”Στον πρώτο κύκλο” στέκεται στο ίδιο πολιτικό και καλλιτεχνικό επίπεδο.

Κάποια στιγμή διαμόρφωσα μια εντύπωση για τον Σολζενίτσιν (εν μέρη, μετά το γράμμα του στο συνέδριο των συγγραφέων το Μάη αυτής της χρονιάς), ότι είναι ένας παράφρων άνθρωπος, που υποφέρει από μεγαλομανία. Ο ίδιος έχοντας υπηρετήσει για κάποιο χρονικό διάστημα, δεν άντεξε τη σκληρή πραγματικότητα και τρελάθηκε. Δεν είμαι βέβαια ψυχίατρος και ούτε μπορώ να γνωματεύσω σε πιο βαθμό έχει επηρεαστεί ο ψυχικός κόσμος του Σολζενίτσιν. Εάν όμως τα παραπάνω αληθεύουν, τότε δεν μπορούμε να τον εμπιστευτούμε με μία πένα· ένας κακόβουλος, παράφρων άνθρωπος, που έχει χάσει τον έλεγχο της λογικής του σκέψης, ζώντας τα τραγικά γεγονότα του 1937 και τα επόμενα χρόνια, είναι κίνδυνος για όλους τους αναγνώστες και ειδικά για τους νεότερους.

Εάν όμως, είναι ψυχολογικά φυσιολογικός, τότε είναι αναμφισβήτητα, ένας κακόβουλος και ανοιχτά αντι-σοβιετικός άνθρωπος. Σε κάθε περίπτωση ο Σολζενίτσιν δεν έχει θέσει στη βαθμίδα της Ένωσης των Σοβιετικών Συγγραφέων. Είμαι απολύτως υπέρ του αποκλεισμού του από την Ένωση.

M. Σόλοχοφ

8.IX.67

πηγή sovlit.net

μτφ Τάσσου Βασιλική

επιμέλεια Παναγιώτης Μανιάτης

πηγη