Β. Ι. ΛΕΝΙΝ: "ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΟΡΩΣΩΝ"

Απο τον σφο : "Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής"

Στρατάρχα μου, καλημέρα! Σου στέλνω σε συνέχειες προς ανάρτηση ακόμα ένα θεμελιώδες και άκρως επίκαιρο άρθρο του Β. Ι. Λένιν που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1914: «Για την εθνική υπερηφάνεια των μεγαλορώσων» [О национальной гордости великороссов]· υπάρχει ήδη στο διαδίκτυο, αλλά, δυστυχώς, σε παλιότερη κι όχι πάντα ακριβή ελληνική μετάφραση και με λάθη πληκτρολόγησης και κάποιες —αθέλητες θέλω να πιστεύω— παραλείψεις. Η αποψηφιοποίηση του άρθρου και των κάπως μπόλικων σημειώσεων που είναι απαραίτητες για τους/τις μη μυημένους/μυημένες στην ρωσική και στην γερμανική ιστορία έγινε από την ελληνική μετάφραση της 5ης ρωσικής έκδοσης των «Απάντων», πρβ. Β. Ι. Λένιν, Άπαντα, Τόμος 26ος, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 1980, σελ. 104–108, 405–406, 415–416, 427, 504–505, 506–507, 516, 517, 523–524, 529, 530, 532, 533, 534–535, 536–537, 539–540, 546. Καλή ανάγνωση σ’ όλους κι όλες, 

Β. Ι. ΛΕΝΙΝ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΟΡΩΣΩΝ

Πόσα λένε, πόσο πολύ συζητούν και ξεφωνίζουν σήμερα για εθνικότητα, για πατρίδα! Φιλελεύθεροι και οι ριζοσπάστες υπουργοί της Αγγλίας, αμέτρητοι «προοδευτικοί» δημοσιολόγοι της Γαλλίας (που αποδείχτηκε ότι συμφωνούν απόλυτα με τους δημοσιολόγους της αντίδρασης), ένα σωρό επίσημοι, καντέτοι και προοδευτικοί (ακόμα και μερικοί ναρόντνικοι και «μαρξιστές») γραφιάδες της Ρωσίας ― όλοι τους εξυμνούν με χίλιους δυο τρόπους την ελευθερία και την ανεξαρτησία της «πατρίδας», το μεγαλείο της αρχής της εθνικής αυτοτέλειας. Δεν μπορείς να διακρίνεις πού τελειώνει εδώ ο πουλημένος υμνητής του δήμιου Νικολάου Ρομάνοφ ή των βασανιστών των νέγρων και των κατοίκων των Ινδιών και πού αρχίζει ο μικροαστός της αράδας που από στενοκεφαλιά ή έλλειψη χαρακτήρα πάει «με το ρεύμα». Μα ούτε και έχει καμιά σημασία αυτή η διευκρίνιση. Μπροστά μας έχουμε ένα πολύ πλατύ και πολύ βαθύ ιδεολογικό ρεύμα, που οι ρίζες του συνδέονται πολύ γερά με τα συμφέροντα των κυρίων τσιφλικάδων και των καπιταλιστών των κυρίαρχων εθνών. Κάθε χρόνο ξοδεύονται δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια για την προπαγάνδιση των ιδεών που συμφέρουν σ’ αυτές τις τάξεις: δεν είναι μικρός ο μύλος, που παίρνει νερό από παντού, αρχίζοντας με τον από πεποίθηση σοβινιστή Μένσικοφ και τελειώνοντας με τους σοβινιστές από οπορτουνισμό ή έλλειψη χαρακτήρα, με τους Πλεχάνοφ και Μάσλοφ, με τους Ρουμπάνοβιτς και Σμιρνόφ, με τους Κροπότκιν και Μπούρτσεφ.


Ας επιχειρήσουμε κι εμείς, οι μεγαλορώσοι σοσιαλδημοκράτες, να καθορίσουμε τη στάση μας απέναντι σ’ αυτό το ιδεολογικό ρεύμα. Εμείς, οι εκπρόσωποι ενός κυρίαρχου έθνους που βρίσκεται στην ανατολική άκρη της Ευρώπης και σ’ ένα μεγάλο τμήμα της Ασίας, δεν θα έπρεπε να ξεχνάμε την τεράστια σημασία του εθνικού προβλήματος ― ιδιαίτερα σε μια τέτοια χώρα, που δικαιολογημένα την ονομάζουν «φυλακή των λαών»· σε μια εποχή, που στη μακρινή Ανατολή της Ευρώπης και στην Ασία ο καπιταλισμός αφυπνίζει τη ζωή και τη συνείδηση πολλών «νέων» μεγάλων και μικρών εθνών, σε μια στιγμή, που η τσαρική μοναρχία κάλεσε στα όπλα εκατομμύρια μεγαλορώσους και «αλλογενείς», για «να λύσει» μια σειρά εθνικά ζητήματα σύμφωνα με τα συμφέροντα του Συμβουλίου των ενωμένων ευγενών[115] και των διαφόρων Γκουτσκόφ και Κρεστόβνικοφ, Ντολγκορούκοφ, Κούτλερ και Ροντίτσεφ.


Είναι άραγε ξένο για μας, τους μεγαλορώσους συνειδητούς προλετάριους, το αίσθημα της εθνικής υπερηφάνειας; Όχι βέβαια! Εμείς αγαπάμε τη γλώσσα μας και την πατρίδα μας και δουλεύουμε περισσότερο από κάθε άλλον για ν’ ανυψώσουμε τις εργαζόμενες μάζες της (δηλαδή τα 9/10 του πληθυσμού της) ως τη συνειδητή ζωή δημοκρατών και σοσιαλιστών. Εμείς πονάμε περισσότερο από κάθε άλλον, όταν βλέπουμε και να αισθανόμαστε σε τι βία, καταπίεση και εξευτελισμό υποβάλλουν την όμορφη πατρίδα μας οι δήμιοι του τσάρου, οι ευγενείς και οι καπιταλιστές. Είμαστε υπερήφανοι, γιατί αυτή η βία προκάλεσε την αντίσταση μέσα από το περιβάλλον μας, από το περιβάλλον των μεγαλορώσων, γιατί το περιβάλλον αυτό ανάδειξε τον Ραντίστσεφ, τους δεκεμβριστές, τους επαναστάτες-ραζνοτσίντσι του 1870–1880, γιατί η μεγαλορωσική εργατική τάξη δημιούργησε το 1905 ένα ισχυρό επαναστατικό κόμμα μαζών, γιατί ο μεγαλορώσος μουζίκος άρχισε τον ίδιο καιρό να γίνεται δημοκράτης, άρχισε ν’ ανατρέπει τον παπά και τον τσιφλικά.

Θυμόμαστε πως εδώ και μισόν αιώνα ο μεγαλορώσος δημοκράτης Τσερνισέφσκι, που αφιέρωσε τη ζωή του στην υπόθεση της επανάστασης είπε: «άθλιο έθνος, έθνος δούλων, από πάνω ως κάτω όλοι είναι δούλοι»[116]. Στους ανοιχτούς και σκεπασμένους δούλους-μεγαλορώσους (δούλους απέναντι στην τσαρική μοναρχία) δεν τους αρέσει να τους θυμίζουν αυτά τα λόγια. Κατά τη γνώμη μας όμως αυτά ήταν λόγια που εμπνέονταν από αληθινή αγάπη για την πατρίδα, αγάπη που θλιβόταν, γιατί έλειπε η επαναστατικότητα από τις μάζες του μεγαλορωσικού πληθυσμού. Τότε δεν υπήρχε αυτή η επαναστατικότητα. Τώρα είναι λίγη, μα υπάρχει πια. Είμαστε γεμάτοι από αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας, γιατί και το μεγαλορωσικό έθνος δημιούργησε επαναστατική τάξη, γιατί κι αυτό απόδειξε ότι είναι ικανό να δώσει στην ανθρωπότητα μεγάλα πρότυπα αγώνα για την ελευθερία και το σοσιαλισμό και όχι μονάχα μεγάλα πογκρόμ, σειρές από κρεμάλες, μπουντρούμια, μεγάλους λιμούς και μεγάλη δουλοπρέπεια μπροστά στους παπάδες, τους τσάρους, τους τσιφλικάδες και τους καπιταλιστές.

Είμαστε γεμάτοι από αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας και γι’ αυτό ακριβώς μισούμε ιδιαίτερα το δουλικό παρελθόν μας (τότε που οι τσιφλικάδες ευγενείς οδηγούσαν τους μουζίκους στον πόλεμο για να πνίξουν την ελευθερία της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Περσίας, της Κίνας) και το δουλικό παρόν μας, τώρα που οι ίδιοι πάλι τσιφλικάδες, με τη βοήθεια των καπιταλιστών μάς οδηγούν σε πόλεμο, για να πνίξουμε την Πολωνία και την Ουκρανία, για να καταστείλουμε το δημοκρατικό κίνημα της Περσίας και της Κίνας, για να δυναμώσουμε τη συμμορία των Ρομάνοφ, Μπομπρίνσκι, Πουρισκέβιτς, που ατιμάζει τη μεγαλορωσική εθνική μας αξιοπρέπεια. Κανείς δεν φταίει αν γεννήθηκε δούλος. Μα ο δούλος που όχι μόνο δεν φιλοδοξεί ν’ αποκτήσει την ελευθερία του, αλλά δικαιολογεί και εξωραΐζει τη δουλεία του (ονομάζει λ.χ. την κατάπνιξη της Πολωνίας, της Ουκρανίας κτλ. «υπεράσπιση της πατρίδας» των μεγαλορώσων), αυτός ο δούλος είναι ένας λακές και παλιάνθρωπος, που προκαλεί δικαιολογημένα αίσθημα αγανάκτησης, περιφρόνησης και αηδίας.


«Δεν μπορεί να είναι ελεύθερος ένας λαός, που καταπιέζει άλλους λαούς»[117], έλεγαν οι μεγαλύτεροι εκπρόσωποι της συνεπούς δημοκρατίας του 19ου αιώνα, ο Μαρξ και ο Ένγκελς, που έγιναν δάσκαλοι του επαναστατικού προλεταριάτου. Και εμείς, οι μεγαλορώσοι εργάτες, γεμάτοι από αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας, θέλουμε με κάθε θυσία μια ελεύθερη και ανεξάρτητη, αυτοτελή, δημοκρατική, λαοκρατική, υπερήφανη Μεγαλορωσία, που να οικοδομεί τις σχέσεις της με τους γείτονές της με βάση την ανθρώπινη αρχή της ισότητας και όχι τη φεουδαρχική αρχή των προνομίων, που ταπεινώνει το μεγάλο έθνος. Και ακριβώς επειδή θέλουμε μια τέτοια Μεγαλορωσία λέμε: στον 20ό αιώνα, στην Ευρώπη (έστω και στη μακρινή Ανατολική Ευρώπη), «δεν μπορεί να υπερασπίζει κανείς την πατρίδα» του διαφορετικά, παρά παλεύοντας με όλα τα επαναστατικά μέσα ενάντια στη μοναρχία, τους τσιφλικάδες και τους καπιταλιστές της πατρίδας του, ενάντια δηλαδή στους χειρότερους εχθρούς της πατρίδας μας· δεν μπορούν οι μεγαλορώσοι «να υπερασπίζουν την πατρίδα» τους διαφορετικά, παρά ευχόμενοι την ήττα του τσαρισμού σε κάθε πόλεμο, ήττα που είναι το μικρότερο κακό για τα 9/10 του πληθυσμού της Μεγαλορωσίας, γιατί ο τσαρισμός δεν καταπιέζει μόνο οικονομικά και πολιτικά αυτά τα 9/10 του πληθυσμού, μα και τα αποσυνθέτει ψυχικά, τα ταπεινώνει, τα ατιμάζει, τα εκπορνεύει, μαθαίνοντάς τα να καταπιέζουν άλλους λαούς, μαθαίνοντάς τα να καλύπτουν το αίσχος τους με υποκριτικές, δήθεν πατριωτικές φράσεις.

Θα μας φέρουν ίσως την αντίρρηση, ότι έξω από τον τσαρισμό και κάτω από τα φτερούγες του εμφανίστηκε και δυνάμωσε κιόλας μια άλλη ιστορική δύναμη, ο μεγαλορωσικός καπιταλισμός, που κάνει ένα προοδευτικό έργο, συγκεντρώνοντας οικονομικά και ενώνοντας τεράστιες περιοχές. Αυτή όμως η αντίρρηση δεν δικαιολογεί, αλλά κατηγορεί ακόμη περισσότερο τους σοσιαλιστές-σοβινιστές μας, που θα έπρεπε να τους ονομάσουμε σοσιαλιστές του τσάρου και του Πουρισκέβιτς (όπως ονόμασε ο Μαρξ τους οπαδούς του Λασσάλ βασιλικούς πρώσσους σοσιαλιστές)[118]. Ας υποθέσουμε ακόμη και ότι η ιστορία θα λύσει το ζήτημα υπέρ του μεγαλορωσικού καπιταλισμού, του καπιταλισμού του κυρίαρχου έθνους, ενάντια στα εκατό και τόσα μικρά έθνη. Αυτό μπορεί να γίνει, γιατί όλη η ιστορία του κεφαλαίου είναι ιστορία βίας και ληστείας, αίματος και βούρκου. Κι εμείς δεν είμαστε καθόλου, σώνει και καλά, οπαδοί των μικρών εθνών. Είμαστε κατηγορηματικά, εφόσον οι άλλοι όροι θα είναι ίσοι, υπέρ της συγκεντροποίησης και ενάντια στο μικροαστικό ιδανικό των ομοσπονδιακών σχέσεων. Ωστόσο, ακόμη και σ’ αυτή την περίπτωση, πρώτο, δεν είναι έργο δικό μας, δεν είναι έργο των δημοκρατών (χωρίς να μιλάμε για τους σοσιαλιστές) να βοηθούν τους Ρομάνοφ-Μπομπρίνσκι-Πουρισκέβιτς να πνίξουν την Ουκρανία κτλ. O Βίσμαρκ πραγματοποίησε με το δικό του τρόπο, με τον τρόπο των γιούνκερ ένα προοδευτικό ιστορικό έργο, όμως καλός θα ήταν ο «μαρξιστής», που, με βάση τα παραπάνω, θα περνούσε από το μυαλό του να δικαιολογήσει τη βοήθεια των σοσιαλιστών στον Βίσμαρκ! Και μάλιστα ο Βίσμαρκ διευκόλυνε την οικονομική ανάπτυξη, ενώνοντας τους σκόρπιους γερμανούς, που τους καταπίεζαν άλλοι λαοί, ενώ η οικονομική άνθιση και η γοργή ανάπτυξη της Μεγαλορωσίας επιβάλλει την απελευθέρωση της χώρας από τη βία που ασκούν οι μεγαλορώσοι ενάντια στους άλλους λαούς. Αυτή τη διαφορά την ξεχνούν οι δικοί μας θαυμαστές των σχεδόν-Βίσμαρκ γνήσιων ρώσων.

Δεύτερο, αν η ιστορία λύσει το ζήτημα υπέρ του μεγαλορωσικού καπιταλισμού, του καπιταλισμού του κυρίαρχου έθνους, από δω προκύπτει ότι θα είναι ακόμη μεγαλύτερος ο σοσιαλιστικός ρόλος του μεγαλορωσικού προλεταριάτου, σαν κύριας κινητήριας δύναμης της κομμουνιστικής επανάστασης που γεννιέται από τον καπιταλισμό. Και για την επανάσταση του προλεταριάτου είναι απαραίτητη μια μακρόχρονη διαπαιδαγώγηση των εργατών με πνεύμα ολοκληρωτικής εθνικής ισότητας και αδελφότητας. Συνεπώς από την άποψη ακριβώς των συμφερόντων του μεγαλορωσικού προλεταριάτου είναι απαραίτητη μια μακρόχρονη διαπαιδαγώγηση των μαζών με την έννοια της πιο αποφασιστικής, συνεπούς, τολμηρής, επαναστατικής υπεράσπισης της πλήρους ισοτιμίας και του δικαιώματος αυτοδιάθεσης όλων των εθνών που καταπιέζονται από τους μεγαλορώσους. Το συμφέρον (όχι όπως το καταλαβαίνουν οι δούλοι) της εθνικής υπερηφάνειας των μεγαλορώσων συμπίπτει με το σοσιαλιστικό συμφέρον των μεγαλορώσων προλετάριων (και όλων των άλλων προλετάριων). Πρότυπό μας θα παραμείνει ο Μαρξ, που ενώ έζησε δεκάδες χρόνια στην Αγγλία κι έγινε μισοάγγλος, απαιτούσε την ελευθερία και την εθνική ανεξαρτησία της Ιρλανδίας προς το συμφέρον του σοσιαλιστικού κινήματος των άγγλων εργατών.

Αντίθετα, οι δικοί μας ντόπιοι σοσιαλσοβινιστές, ο Πλεχάνοφ κ.ά. κ.ά., στην τελευταία υποθετική περίπτωση που εξετάσαμε, θ’ αποδειχτούν προδότες όχι μόνο της πατρίδας τους, της ελεύθερης και δημοκρατικής Μεγαλορωσίας, μα και προδότες της προλεταριακής αδελφότητας όλων των λαών της Ρωσίας, δηλαδή της υπόθεσης του σοσιαλισμού.

«Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ», αρ. φύλ. 35, 12 του Δεκέμβρη 1914

Δημοσιεύεται σύμφωνα με το κείμενο της εφημερίδας «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ»









ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[115] Συμβούλιο των ενωμένων ευγενών―αντεπαναστατική οργάνωση των φεουδαρχών-τσιφλικάδων, που δημιουργήθηκε το Μάη του 1906 στο πρώτο συνέδριο των πληρεξουσίων των συλλόγων των ευγενών των κυβερνείων και διατηρήθηκε ως τον Οχτώβρη του 1917. Βασικός σκοπός της οργάνωσης ήταν η υπεράσπιση του απολυταρχικού καθεστώτος, της μεγάλης τσιφλικάδικης γαιοκτησίας και των προνομίων των ευγενών. Επικεφαλής του Συμβουλίου των ενωμένων ευγενών ήταν ο κόμης Α. Α. Μπομπρίνσκι, ο πρίγκιπας Ν. Φ. Κασάτκιν-Ροστόβσκι, ο κόμης Ντ. Α. Ολσούφιεφ, ο Β. Μ. Πουρισκέβιτς κ.ά. Ο Λένιν ονόμαζε το Συμβούλιο των ενωμένων ευγενών «συμβούλιο των ενωμένων φεουδαρχών». Το Συμβούλιο των ενωμένων ευγενών στην πραγματικότητα μετατράπηκε σε μισοκυβερνητικό όργανο, που υπαγόρευε στην κυβέρνηση τα νομοθετικά μέτρα, τα οποία απόβλεπαν στην υπεράσπιση των συμφερόντων των φεουδαρχών. Σημαντικό μέρος των μελών του Συμβουλίου των ενωμένων ευγενών ήταν μέλη του Κρατικού συμβουλίου και των καθοδηγητικών κέντρων των μαυροεκατονταρχίτικων οργανώσεων.

[116] Ο Β. Ι. Λένιν παραθέτει περικοπή από το μυθιστόρημα του Ν. Γκ. Τσερνισέβσκι «Πρόλογος» (βλ. Ν. Γκ. Τσερνισέβσκι. Άπαντα, ρωσ. έκδ., τόμ. ΧΙΙΙ, σελ. 197).

[117] Φ. Ένγκελς «Η φιλολογία των εμιγκρέδων» (βλ. Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς. Άπαντα, τόμ. XV, 1935, σελ. 223).

[118] Βλ. Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς. Διαλεχτά γράμματα, ρωσ. έκδ. 1953, σελ. 166.

Καντέτοι―μέλη του Συνταγματικού-δημοκρατικού κόμματος, του κύριου κόμματος της φιλελεύθερης-μοναρχικής αστικής τάξης της Ρωσίας. Το Κόμμα των καντέτων ιδρύθηκε τον Οχτώβρη του 1905. Αποτελούνταν από εκπροσώπους της αστικής τάξης, από τσιφλικάδες παράγοντες των ζέμστβο και από αστούς διανοουμένους. Επιφανείς παράγοντες των καντέτων ήταν οι: Π. Ν. Μιλιουκόφ, Σ. Α. Μούρομτσεφ, Β. Α. Μακλάκοφ, Α. Ι. Σινγκαριόφ. Μ. Μπ. Στρούβε, Φ. Ι. Ροντίτσεφ κ.ά. 
Οι καντέτοι έπαιζαν δραστήριο ρόλο στην προετοιμασία της Ρωσίας για τον πόλεμο. Οι καντέτοι, υποστηρίζοντας χωρίς αντιρρήσεις τα κατακτητικά σχέδια της τσαρικής κυβέρνησης, λογάριαζαν να πλουτίσουν με τις πολεμικές παραγγελίες και τις προμήθειες, να ενισχύσουν τη θέση της αστικής τάξης και να καταπνίξουν το επαναστατικό κίνημα της χώρας.
Όταν άρχισε ο παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός πόλεμος οι καντέτοι πρόβαλλαν το σύνθημα: «Πόλεμος μέχρι την τελική νίκη!». Το 1915, όταν τα στρατεύματα της τσαρικής κυβέρνησης ηττήθηκαν στο μέτωπο και στη χώρα οξύνθηκε η επαναστατική κρίση, οι καντέτοι αντιπρόσωποι στην Κρατική δούμα μ’ επικεφαλής τον Π. Ν. Μιλιουκόφ συγκρότησαν μαζί με άλλους αντιπροσώπους της αστικής τάξης και των τσιφλικάδων «προοδευτικό» συνασπισμό, που έβαζε για σκοπό του να αποτραπεί η επανάσταση, να διατηρηθεί η μοναρχία και αν οδηγηθεί ο πόλεμος «ως την τελική νίκη». Οι καντέτοι πήραν δραστήριο μέρος στη δημιουργία των Στρατιωτικών-βιομηχανικών επιτροπών.

Νικόλαος Β΄ (Ρομάνοφ) (1868–1918)—ο τελευταίος ρώσος αυτοκράτορας, ήταν τσάρος από το 1894 ως την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη 1917. Στις 17 του Ιούλη 1918 εκτελέστηκε στο Αικατερινμπούργκ (Σβερντλόφσκ) με απόφαση του Σοβιέτ περιοχής Ουραλίων των εργατών και στρατιωτών βουλευτών.

Μένσικοφ, Μ. Ο. (1859–1919)—αντιδραστικός δημοσιολόγος, συνεργάτης της μαυροεκατονταρχίτικης εφημερίδας «Νόβογε Βρέμια». Ο Β. Ι. Λένιν ονόμασε τον Μένσικοφ «πιστό μαντρόσκυλο της τσαρικής μαυροεκατονταρχίας» (Άπαντα, 5η έκδ., τόμ. 20ός, σελ. 142). Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση πάλευε δραστήρια ενάντια στη Σοβιετική εξουσία, το 1919 εκτελέστηκε για αντεπαναστατική δράση.

Πλεχάνοφ, Γκ. Β. (1856–1918)—επιφανής παράγοντας του ρωσικού και του διεθνούς εργατικού κινήματος, ο πρώτος προπαγανδιστής του μαρξισμού στη Ρωσία. το 1883 δημιούργησε στη Γενεύη την πρώτη μαρξιστική οργάνωση ― την ομάδα «Απελευθέρωση της δουλειάς». Ο Πλεχάνοφ πάλευε ενάντια στο ναροντνικισμό και καταπολεμούσε τον αναθεωρητισμό στο διεθνές εργατικό κίνημα. Στις αρχές της δεκαετίας 1900–1910 ήταν μέλος της Συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας «Ίσκρα» και του περιοδικού «Ζαριά».
Από το 1883 ως το 1903 ο Πλεχάνοφ έγραψε πολλά έργα που έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην υπεράσπιση και την προπαγάνδιση της υλιστικής κοσμοθεωρίας: «Ο σοσιαλισμός και η πολιτική πάλη», «Οι διαφωνίες μας», «Σχετικά με το ζήτημα της εξέλιξης της μονιστικής αντίληψης της ιστορίας», «Δοκίμια ιστορίας του υλισμού», «Σχετικά με το ρόλο της προσωπικότητας στην ιστορία» και άλλα. Ωστόσο και τότε ακόμη ο Πλεχάνοφ έκανε σοβαρά λάθη που αποτέλεσαν το έμβρυο των μελλοντικών μενσεβίκικων απόψεών του. Ύστερα από το ΙΙ συνέδριο του ΣΔΕΚΡ ο Πλεχάνοφ τάχθηκε υπέρ της συμφιλίωσης με τον οπορτουνισμό και σε συνέχεια προσχώρησε στους μενσεβίκους. Στην περίοδο της πρώτης ρωσικής επανάστασης σε όλα τα βασικά ζητήματα ακολουθούσε μενσεβίκικες θέσεις. στα χρόνια της αντίδρασης και της νέας επαναστατικής ανόδου τάχθηκε ενάντια στην αναθεώρηση του μαρξισμού από τον Μαχ και ενάντια στο λικβινταρισμό, ήταν επικεφαλής της ομάδας των κομματικών-μενσεβίκων. Τον καιρό του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου υποστήριζε σοσιαλσοβινιστικές θέσεις. Μετά την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη 1917 γύρισε στη Ρωσία, μπήκε επικεφαλής της άκρας δεξιάς ομάδας των μενσεβίκων-αμυνιτών «Γεντίνστβο», πάλευε δραστήρια ενάντια στους μπολσεβίκους και τη σοσιαλιστική επανάσταση, γιατί θεωρούσε ότι η Ρωσία δεν ωρίμασε για το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Απέναντι στην Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση κράτησε αρνητική στάση, όμως δεν πήρε μέρος στην πάλη κατά της Σοβιετικής εξουσίας.
Ο Λένιν εκτιμούσε πολύ τις φιλοσοφικές εργασίες του Πλεχάνοφ και το ρόλο του στη διάδοση του μαρξισμού στη Ρωσία· ταυτόχρονα έκανε αυστηρή κριτική στον Πλεχάνοφ για τις παρεκκλίσεις του από το μαρξισμό και για τα μεγάλα λάθη στην πολιτική του δράση.

Μάσλοφ, Π. Π. (Ιξ) (1867–1946)—οικονομολόγος, σοσιαλδημοκράτης, συγγραφέας πολλών εργασιών για το αγροτικό ζήτημα. στις οποίες προσπαθούσε ν’ αναθεωρήσει το μαρξισμό. μετά το 2ο συνέδριο του ΣΔΕΚΡ προσχώρησε στους μενσεβίκους· πρότεινε το μενσεβίκικο πρόγραμμα δημοτικοποίησης της γης. Στα χρόνια της αντίδρασης και της νέας επαναστατικής ανόδου λικβινταριστής, στην περίοδο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου σοσιαλσοβινστής. μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση αποσύρθηκε από την πολιτική και ασχολήθηκε με παιδαγωγική και επιστημονική εργασία. Από το 1929 ακαδημαϊκός.

Ρουμπανόβιτς, Ι. Α. (1860–1920)―ένας από τους ηγέτες των εσέρων στα διεθνή σοσιαλιστικά συνέδρια του Άμστερνταμ (1904) και της Στουτγάρδης (1907). Μέλος του Διεθνούς Σοσιαλιστικού Γραφείου. Τον καιρό του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου σοσιαλσοβινιστής. Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση πολέμιος της Σοβιετικής εξουσίας.

Γκούρεβιτς, Ε. Λ. (Σμιρνόφ, Ε.) (γεν. το 1865)―σοσιαλδημοκράτης, μενσεβίκος. Στα χρόνια της αντίδρασης και της νέας επαναστατικής περιόδου λικβινταριστής, ένας από τους ιδρυτές και συνεργάτες του περιοδικού των μενσεβίκων-λικβινταριστών «Νάσα Ζαριά». Στην περίοδο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου ήταν σοσιαλσοβινιστής.

Κροπότκιν, Π. Α. (1842–1921)—ένας από τους κύριους παράγοντες και θεωρητικούς του αναρχισμού, πρίγκιπας. Το 1872 στο εξωτερικό προσχώρησε στην ομάδα του Μπακούνιν. Επιστρέφοντας στη Ρωσία, πήρε μέρος σαν αναρχικός στο κίνημα των ναρόντνικων και γι’ αυτό το 1874 πιάστηκε και κλείστηκε στο φρούριο του Πετροπάβλοβσκ. Το 1876 απόδρασε στο εξωτερικό, όπου ανάπτυξε δραστήρια πάλη ενάντια στο μαρξισμό, καταπολεμούσε τη διδασκαλία του Κ. Μαρξ για την ταξική πάλη και τη δικτατορία του προλεταριάτου. Στην περίοδο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου ήταν σοβινιστής. Επιστρέφοντας από την εμιγκράτσια το 1917, παρέμεινε σε αστικές θέσεις, ωστόσο το 1920 απευθύνθηκε με γράμμα προς τους εργάτες της Ευρώπης, όπου αναγνώρισε την ιστορική σημασία της Οχτωβριανής σοσιαλιστικής επανάστασης και καλούσε τους εργάτες να εμποδίσουν τη στρατιωτική επέμβαση ενάντια στη Σοβιετική Ρωσία. Συγγραφέας μιας σειράς επιστημονικών έργων για τη γεωγραφία και τη γεωλογία.

Μπούρτσεφ, Β. Λ. (1862–1936)―συμμετείχε στο επαναστατικό κίνημα της δεκαετίας 1880–1890 και έκλινε προς τους ναροντοβόλτσι. Ύστερα από τη σύλληψή του δραπέτευσε στο εξωτερικό, όπου ασχολήθηκε με τη συγκέντρωση και τη δημοσίευση ντοκουμέντων του επαναστατικού κινήματος. Έβγαζε το περιοδικό «Μπιλόγε». Πριν από την πρώτη ρωσική επανάσταση έκλινε προς τους εσέρους και μετά την ήττα της επανάστασης υποστήριζε τους καντέτους. Στην περίοδο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου ήταν φανατικός σοβινιστής. Όταν επέστρεψε στη Ρωσία, τάχθηκε με το μέρος της αντεπανάστασης, ενάντια στους μπολσεβίκους. Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση κατέφυγε στο εξωτερικό, πήρε μέρος στη δημιουργία λευκοφρουρίτικων-μοναρχικών οργανώσεων για την καταπολέμηση της ΕΣΣΔ.

Γκουτσκόφ, Α. Ι. (1862–1936)―μεγαλοκαπιταλιστής, οργανωτής και ηγέτης του Κόμματος των οχτωβριστών. Στην περίοδο της πρώτης ρωσικής επανάστασης υποστήριζε την κυβερνητική πολιτική των άγριων διωγμών κατά της εργατικής τάξης και της αγροτιάς. Στα 1910–1911 ήταν πρόεδρος της 3ης Κρατικής δούμας. Τον καιρό του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου πρόεδρος της Κεντρικής επιτροπής πολεμικής βιομηχανίας και μέλος του Ειδικού συμβουλίου άμυνας. Μετά την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη 1917 έγινε υπουργός Στρατιωτικών και Ναυτικών στην πρώτη αστική Προσωρινή κυβέρνηση. Τον Αύγουστο του 1917 πήρε μέρος στην οργάνωση του πραξικοπήματος του Κορνίλοφ. Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση καταπολέμησε ενεργά τη Σοβιετική εξουσία, λευκός εμιγκρές.

Κρεστόβνικοφ, Γκ. Α. (γεν. το 1855)―οχτωβριστής, μεγαλοβιομήχανος και χρηματιστής. Πρόεδρος του Συμβουλίου της Εμπορικής Τράπεζας της Μόσχας και του Χρηματιστηρίου της Μόσχας. Το 1906 εκλέχτηκε μέλος του Κρατικού Συμβουλίου σαν εκπρόσωπος της εμποροβιομηχανικής αστικής τάξης.

Ντολγκορούκοφ, Πάβελ Ντμ. (1866–1930)―πρίγκιπας, μεγαλοτσιφλικάς, καντέτος. Στα 1893–1906 νομαρχιακός προεστός των ευγενών στο κυβερνείο Μόσχας. Ένας από τους ιδρυτές του Κόμματος των καντέτων· πρόεδρος της ΚΕ του στα 1905–1911, αργότερα αντιπρόεδρος. Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση πήρε ενεργό μέρος στις συνωμοσίες των λευκοφρουριτών ενάντια στη Σοβιετική εξουσία. Για την αντεπαναστατική του δράση καταδικάστηκε.

Κούτλερ, Ν. Ν. (1859–1924)—επιφανής παράγοντας του Κόμματος των καντέτων· υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών· στα 1905–1906 υπουργός Γεωργίας και Γαιορρύθμισης· μέλος της 2ης και της 3ης Κρατικής δούμας, ένας από τους συντάκτες του σχεδίου αγροτικού προγράμματος των καντέτων. Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση εργάστηκε στο Λαϊκό Επιτροπάτο Οικονομικών.

Ροντίτσεφ, Φ. Ι. (γεν. το 1856)—τσιφλικάς του Τβερ και παράγοντας των ζέμστβο, ένας από τους ηγέτες του Κόμματος των καντέτων, μέλος της ΚΕ του. Βουλευτής της 1ης, 2ης, 3ης και 4ης Κρατικής δούμας. Μετά την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη 1917 ήταν επίτροπος της αστικής Προσωρινής κυβέρνησης για της υποθέσεις της Φιλανδίας. Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση λευκός εμιγκρές.

Ραντίστσεφ, Α. Ν. (1749–1802)―επιφανής ρώσος συγγραφέας, επαναστάτης διαφωτιστής, συγγραφέας του περίφημου έργου «Ταξίδι από την Πετρούπολη στη Μόσχα», που δημοσιεύτηκε παράνομα το 1790 σε 650 αντίτυπα. Το βιβλίο αυτό, που ξεσκέπαζε το απολυταρχικό δουλοπαροικιακό σύστημα και τη δύσκολη κατάσταση του ρωσικού λαού, ήταν η πρώτη στη ρωσική φιλολογία ανοιχτή εκδήλωση ενάντια στη δουλοπαροικία και αποτελούσε φλογερό προσκλητήριο για τη λαϊκή επανάσταση και την ανατροπή του τσαρισμού.
Με διαταγή της Αικατερίνης Β΄ ο Ραντίστσεφ συνελήφθηκε, κλείστηκε στο φρούριο του Πετροπάβλοβσκ και καταδικάστηκε σε θάνατο που μετατράπηκε σε 10 χρόνια εξορία στη Σιβηρία (στη φυλακή Ιλίμ) και το βιβλίο του το έκαψαν. Το 1801 επιτράπηκε στον Ραντίστσεφ να γυρίσει στην Πετρούπολη. Εκεί προσλήφθηκε στις εργασίες της Επιτροπής σύνταξης του κώδικα νόμων, όπου υπέβαλε πρόταση για την άμεση κατάργηση της δουλοπαροικίας και την ανακήρυξη της ισότητας όλων των τάξεων μπροστά στο νόμο. Κάτω από την απειλή νέων διωγμών απομέρους της τσαρικής κυβέρνησης, αυτοκτόνησε.
Τα έργα και η δράση του Ραντίστσεφ έπαιξαν τεράστιο ρόλο στην ανάπτυξη του επαναστατικού απελευθερωτικού κινήματος στη Ρωσία.

Ραζνοτσίντσι―προοδευτικοί διανοούμενοι μη ευγενούς καταγωγής στη Ρωσία.

Τσερνισέβσκι, Ν. Γκ. (1828–1889)―μεγάλος ρώσος επαναστάτης δημοκράτης και ουτοπιστής σοσιαλιστής, επιστήμονας, συγγραφέας, λογοτεχνικός κριτικός· ένας από τους πιο επιφανείς προδρόμους της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας. Ο Τσερνισέφσκι ήταν ο ιδεολογικός εμπνευστής και αρχηγός του επαναστατικού-δημοκρατικού κινήματος της δεκαετίας 1860–1870 στη Ρωσία. Το περιοδικό «Σοβρεμέννικ», που διηύθυνε ο ίδιος, ήταν η φωνή των επαναστατικών δυνάμεων της Ρωσίας. Ο Τσερνισέφσκι ξεσκέπαζε με αγανάκτηση το δουλοπαροικιακό χαρακτήρα της «αγροτικής μεταρύθμισης» του 1861, καλούσε τους αγρότες σε εξέγερση. Το 1862 πιάστηκε από την τσαρική κυβέρνηση και κλείστηκε στο φρούριο Πετροπάβλοβσκ, όπου έμεινε περίπου δυο χρόνια και μετά καταδικάστηκε σε επτά χρόνια καταδικαστικά έργα και σε ισόβια εξορία στη Σιβηρία. Ο Τσερνισέφσκι έκανε εξόριστος 20 χρόνια. Ως το τέλος της ζωής του έμεινε φλογερός αγωνιστής ενάντια στην κοινωνική ανισότητα, ενάντια σ’ όλες τις εκδηλώσεις της πολιτικής και οικονομικής καταπίεσης.


Ρομάνοφ (οι)―δυναστεία τσάρων και αυτοκρατόρων της Ρωσίας που βασίλευαν από το 1613 ως το 1917.

Μπομπρίνσκι, Β. Α. (γεν. το 1868)―κόμης, αντιδραστικός πολιτικός παράγοντας, μεγαλογαιοκτήμονας και ζαχαροβιομήχανος. Βουλευτής της 2ης, 3ης και 4ης Κρατικής δούμας από το κυβερνείο της Τούλας. Στις Δούμες ανήκε στη δεξιά πτέρυγα. Σαν άκρος εθνικιστής ήταν οπαδός του βίαιου εκρωσισμού των εθνικών ακρινών περιοχών της Ρωσίας. Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση πάλεψε ενάντια στη Σοβιετική εξουσία. Το 1919 κατέφυγε στο εξωτερικό.

Πουρισκέβιτς, Β. Μ. (1870–1920)―μεγαλοτσιφλικάς, φανατικός αντιδραστικός-μαυροεκατονταρχίτης, μοναρχικός. Ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της δημιουργίας της μαυροεκατονταρχίτικης οργάνωσης «Ένωση του ρωσικού λαού». Το 1907 βγήκε από την Ένωση και σχημάτισε νέα μοναρχική αντεπαναστατική οργάνωση, το «Τάγμα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ». Βουλευτής της 2ης, 3ης και 4ης Κρατικής δούμας, έγινε πολύ γνωστός από τους εμπρηστικούς, αντισημιτικούς λόγους του στη Δούμα. Μετά την Οχτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση ήταν δραστήριος πολέμιος της Σοβιετικής εξουσίας.

Λασσάλ (Lassalle), Φερδινάνδος (1825–1864)―γερμανός, μικροαστός σοσιαλιστής, γενάρχης του λασσαλισμού, μιας από τις παραλλαγές του οπορτουνισμού στο γερμανικό εργατικό κίνημα. Ο Λασσάλ ήταν ένας από τους ιδρυτές της «Παγγερμανικής εργατικής ένωσης» (1863). Η δημιουργία της Ένωσης είχε θετική σημασία για το εργατικό κίνημα, ο Λασσάλ όμως, που εκλέχτηκε πρόεδρος της Ένωσης, την οδήγησε σε οπορτουνιστικό δρόμο. Οι λασσαλιστές υπολόγιζαν ότι με τη νόμιμη ζύμωση για το γενικό εκλογικό δικαίωμα, με τη δημιουργία παραγωγικών ενώσεων, που θα χρηματοδοτούνταν από το κράτος των γιούνκερ, θα πετύχουν να δημιουργήσουν το «ελεύθερο λαϊκό κράτος». ο Λασσάλ υποστήριζε την πολιτική της συνένωσης της Γερμανίας «από τα πάνω» με την ηγεμονία της αντιδραστικής Πρωσσίας. Η οπορτουνιστική πολιτική των λασσαλιστών αποτελούσε εμπόδιο στη δράση της Α΄ Διεθνούς και στη δημιουργία ενός πραγματικού εργατικού κόμματος στη Γερμανία, εμπόδιζε στην καλλιέργεια ταξικής συνείδησης στους εργάτες. Αυστηρή κριτική στις θεωρητικές και πολιτικές απόψεις των λασσαλιστών έκαναν οι κλασσικοί του μαρξισμού-λενινισμού (βλ. Κ. Μαρξ «Η κριτική του προγράμματος της Γκότα», Β. Ι. Λένιν «Κράτος και επανάσταση» και άλλα έργα).

Βίσμαρκ (Bismarck), Όττο Έντουαρντ Λεοπόλντ (1815–1898)—κρατικός παράγοντας και διπλωμάτης της Πρωσσίας και της Γερμανίας. Βασικός σκοπός του Βίσμαρκ ήταν να συνενώσει «δια πυρός και σιδήρου» τα μικρά και σκόρπια γερμανικά κράτη και να δημιουργήσει μια ενιαία Γερμανική αυτοκρατορία, κάτω από την ηγεμονία της Πρωσσίας των γιούνκερ. Το Γενάρη του 1871 ο Βίσμαρκ έγινε καγκελάριος της Γερμανικής αυτοκρατορίας και επί 20 χρόνια καθοδηγούσε όλη την εξωτερική και εσωτερική πολιτική της Γερμανίας, κατευθύνοντάς την προς το συμφέρον των τσιφλικάδων-γιούνκερ και προσπαθώντας ταυτόχρονα να εξασφαλίσει τη συμμαχία των γιούνκερ με τη μεγαλοαστική τάξη. Ο Βίσμαρκ, επειδή δεν κατάφερε να πνίξει το εργατικό κίνημα με τον έκτακτο νόμο ενάντια στους σοσιαλιστές, που εφάρμοσε το 1878, παρουσιάστηκε μ’ ένα δημαγωγικό πρόγραμμα κοινωνικής νομοθεσίας, εισάγοντας νόμους για υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση ορισμένων κατηγοριών εργατών. Ωστόσο, η προσπάθειά του ν’ αποσυνθέσει το εργατικό κίνημα με μηδαμινές ελεημοσύνες έμεινε χωρίς αποτέλεσμα. Το 1890 ο Βίσμαρκ παραιτήθηκε.

«Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» («Σοσιαλδημοκράτης»)―παράνομη εφημερίδα, Κεντρικό Όργανο του ΣΔΕΚΡ· έβγαινε από το Φλεβάρη του 1908 ως το Γενάρη του 1917. Ύστερα από τις αποτυχημένες προσπάθειες να βγει το 1ο φύλλο στη Ρωσία, η έκδοση της εφημερίδας μεταφέρθηκε στο εξωτερικό. Τα φύλλα 2–32 (Φλεβάρης του 1909–Δεκέμβρης του 1913) βγήκαν στο Παρίσι, τα φύλλα 33–58 (Νοέμβρης του 1914–Γενάρης του 1917) στη Γενεύη. Βγήκαν συνολικά 58 φύλλα και απ’ αυτά 5 φύλλα βγήκαν με παραρτήματα. Από το Δεκέμβρη του 1911 η εφημερίδα «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» έβγαινε με τη διεύθυνση του Β. Ι. Λένιν. Στην εφημερίδα δημοσιεύτηκαν πάνω από 80 άρθρα και σημειώματα του Λένιν.
Στα δύσκολα χρόνια της αντίδρασης και στην περίοδο της νέας ανόδου του επαναστατικού κινήματος η εφημερίδα «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» έπαιξε τεράστιο ρόλο στην πάλη των μπολσεβίκων ενάντια στους λικβινταριστές, τους τροτσκιστές, τους οτζοβιστές, για τη διαφύλαξη του παράνομου μαρξιστικού κόμματος, την εδραίωση της ενότητάς του και το δυνάμωμα των δεσμών του με τις μάζες.
Ύστερα απ’ το 32ο φύλλο, που βγήκε στις 15 (28) του Δεκέμβρη 1913, η έκδοση της εφημερίδας «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» διακόπηκε προσωρινά και ξανάρχισε στα χρόνια του πρώτου παγκόσμιου πολέμου. Ο Β. Ι. Λένιν, αμέσως μετά τον ερχομό του στην Ελβετία, το Σεπτέμβρη του 1914, έκανε μεγάλη δουλειά για την επανέκδοση του Κεντρικού Οργάνου του κόμματος — της εφημερίδας «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ». Την 1η του Νοέμβρη 1914 βγήκε το επόμενο, το 33ο φύλλο της εφημερίδας. Παρά τις δυσκολίες της πολεμικής περιόδου, η εφημερίδα «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» έβγαινε κανονικά. Ο Λένιν καθοδηγούσε όλη τη δουλειά της έκδοσης της εφημερίδας, καθόριζε το περιεχόμενο του κάθε φύλλου, θεωρούσε το υλικό της, ασχολούνταν με τη σελιδοποίηση και την εκτύπωση της εφημερίδας.
Στα χρόνια του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου η εφημερίδα «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» έπαιζε εξαιρετικό ρόλο στην πάλη ενάντια στο διεθνή οπορτουνισμό, τον εθνικισμό και το σοβινισμό, στην προπαγάνδιση των μπολσεβίκικων συνθημάτων, στη δραστηριοποίηση της εργατικής τάξης και των εργαζομένων μαζών, στην πάλη ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τους εμπνευστές του, ενάντια στην απολυταρχία και τον καπιταλισμό. Στην εφημερίδα «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» φωτίζονταν όλα τα σοβαρότερα ζητήματα του επαναστατικού εργατικού κινήματος, ξεσκεπάζονταν οι ιμπεριαλιστικοί σκοποί του πολέμου, η υποκριτική φρασεολογία και οι οπορτουνιστικές ενέργειες των σοσιαλσοβινιστών, υποδείχνονταν οι μοναδικά σωστοί δρόμοι της επαναστατικής πάλης του προλεταριάτου στις συνθήκες του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Στις σελίδες της εφημερίδας δημοσιεύτηκε το άρθρο του Β. Ι. Λένιν «Για το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», στο οποίο ο Λένιν για πρώτη φορά διατύπωσε το συμπέρασμα για τη δυνατότητα της νίκης του σοσιαλισμού αρχικά σε μια μόνο χώρα. η διάδοση της εφημερίδας «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» στη Ρωσία, η αναδημοσίευση των σπουδαιότερων άρθρων της στις τοπικές μπολσεβίκικες εφημερίδες συντελούσαν στην πολιτική διαφώτιση, στη διεθνιστική διαπαιδαγώγηση του προλεταριάτου της Ρωσίας, στην προετοιμασία των μαζών για την επανάσταση.

Η εφημερίδα «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» έπαιζε μεγάλο ρόλο στο έργο της συσπείρωσης των διεθνιστικών στοιχείων της διεθνούς σοσιαλδημοκρατίας. Ξεπερνώντας όλα τα εμπόδια που δημιουργούσε η πολεμική κατάσταση, η εφημερίδα «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» κυκλοφορούσε σε πολλές χώρες. Για τη διάδοση και την επιρροή της εφημερίδας «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» μαρτυρούν οι έρανοι και οι επετειακές βραδιές προς τιμήν της έκδοσης του πεντηκοστού της φύλλου, καθώς και τα χαιρετιστήρια που στάλθηκαν προς τη διεύθυνση της Σύνταξης από το Παρίσι, τη Λυών, τη Ζυρίχη, τη Γενεύη, Λωζάννη, τη Βέρνη, το Σο-ντε-Φον, την Κοπεγχάγη, το Σικάγο, την Τουλούζη, τη Γένουα, τη Νέα Υόρκη, την Χριστιανία (Όσλο), τη Στοκχόλμη, τη Γλασκώβη και από άλλες πόλεις.
Ο Β. Ι. Λένιν εκτιμώντας εξαιρετικά τις υπηρεσίες της εφημερίδας «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ» στην περίοδο του πρώτου παγκόσμιου πολέμου έγραφε αργότερα, σχετικά με τη μελέτη των άρθρων που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα αυτή, ότι «Κάθε συνειδητός εργάτης που θέλει να καταλάβει την εξέλιξη των ιδεών της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης και της πρώτης νίκης στις 25 Οχτώβρη 1917, πρέπει οπωσδήποτε να διαβάσει τα άρθρα αυτά.» (Άπαντα, τόμ. 36ος, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 1982, σελ. 124).


Μια ακόμα υπέροχη δουλειά του σφου "Μη απολιθωμένου ..." τον οποίο υπερευχαριστούμε για όλες τις προσπάθειες ενημέρωσής μας που κάνει ,οι οποίες πάντα περιβάλλονται με επιστημονικό κύρος ,ακρίβεια στην μετάφραση και προσεγμένη δουλειά .Είμαστε πολύ τυχεροί που τον έχουμε κοντά μας και να είναι παντα καλά ! 
Φυσικά η παρούσα ανάρτηση είναι διαθέσιμη σε ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ που θέλει να την αναπαραγάγει ,είτε στο ιστολόγιό του είτε ιδιωτικά ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΙ τον σφο "Μη απολιθωμένο..."ως δημιουργό της δουλειάς 


Eπισης μια πολυ καλη δουλειά του ίδιου σφου για το ίδιο ζήτημα και απο εδώ : http://fadomduck2.blogspot.gr/2014/10/blog-post_6.html#more