Μια "Καλημέρα" από την Πράγα!
Σήμερα, θέλουμε να σας παρουσιάσουμε μια ξεχωριστή Κυρία, που ζει και εργάζεται στην Πράγα της Τσεχίας. Το όνομά της είναι Τασούλα Ζησάκη - Healy και είναι καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο της Πράγας, πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας της Πράγας και αρχισυντάκτρια του ελληνικού περιοδικού"Καλημέρα".
Το περιοδικό «Καλημέρα» είναι το μόνο περιοδικό στην ελληνική γλώσσα στην Τσεχία. Εκδίδεται από την Ελληνική Κοινότητα Πράγας σε 1000 αντίτυπα, τα οποία στέλνουμε σε όλες τις Ελληνικές Κοινότητες στην Τσεχία.
Μιλήστε μας για τους έλληνες της Τσεχίας και τη ζωή τους εκεί. Σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται; Έχουν επαφή με την πατρίδα;
Για πρώτη φορά στην Τσεχοσλοβακία μαζικά παρουσιάστηκαν Έλληνες, το 1948, τα παιδιά του παιδοσώσιμου, δηλαδή, τα παιδιά από τις εμπόλεμες περιοχές στον εμφύλιο πόλεμο και βέβαια, παιδιά κομμουνιστών, δημοκρατών, εξόριστων, φυλακισμένων, μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, τα οποία μεταφέρθηκαν στις τότε Λαϊκές Δημοκρατίες (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία, Σοβιετική Ένωση, Ρουμανία, ΛΔ της Γερμανίας) για να τα απομακρύνουν από τη λαίλαπα του πολέμου.
Το περιοδικό «Καλημέρα» είναι το μόνο περιοδικό στην ελληνική γλώσσα στην Τσεχία. Εκδίδεται από την Ελληνική Κοινότητα Πράγας σε 1000 αντίτυπα, τα οποία στέλνουμε σε όλες τις Ελληνικές Κοινότητες στην Τσεχία.
Μιλήστε μας για τους έλληνες της Τσεχίας και τη ζωή τους εκεί. Σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται; Έχουν επαφή με την πατρίδα;
Για πρώτη φορά στην Τσεχοσλοβακία μαζικά παρουσιάστηκαν Έλληνες, το 1948, τα παιδιά του παιδοσώσιμου, δηλαδή, τα παιδιά από τις εμπόλεμες περιοχές στον εμφύλιο πόλεμο και βέβαια, παιδιά κομμουνιστών, δημοκρατών, εξόριστων, φυλακισμένων, μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, τα οποία μεταφέρθηκαν στις τότε Λαϊκές Δημοκρατίες (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία, Σοβιετική Ένωση, Ρουμανία, ΛΔ της Γερμανίας) για να τα απομακρύνουν από τη λαίλαπα του πολέμου.
Τα περισσότερα παιδιά ήταν αγράμματα, υπόφεραν από αρκετές αρρώστιες, πεινασμένα, ψειριασμένα όταν έφτασαν σ’ αυτές τις χώρες. Στην Τσεχοσλοβακία έφτασαν από τον Απρίλη 1948 και μέχρι το 1949, γύρω στις 4.500 παιδιά, τα οποία με τη φροντίδα του Τσεχοσλοβάκικου Ερυθρού Σταυρού, του Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας, των Συνδικάτων, του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και των απλών τσεχοσλοβάκων πολιτών ξαναβρήκαν το παιδικό τους χαμόγελο, ξαναζωντάνεψαν, ξανάπαιξαν παιδικά παιχνίδια.
Με την ίδια φροντίδα μεγάλωσαν, σπούδασαν και γίνανε επιστήμονες, καλλιτέχνες, ειδικευμένοι εργάτες. Λίγοι ήταν αυτοί που δεν τα "κατάφεραν"…
Οι στόχοι για την διαπαιδαγώγηση αυτών των παιδιών ήταν δύο: α) να "κατακτήσουν τα κάστρα" της γνώσης για να συμβάλουν στην ανοικοδόμηση της πατρίδας τους Ελλάδας και β) να μείνουν Έλληνες, να διατηρήσουν την ελληνική ταυτότητα τους διότι μια μέρα θα γυρίσουν στην Ελλάδα.
Αυτή η μέρα έφτασε μετά από πάνω από τριάντα χρόνια αναγκαστικής πολιτικής προσφυγιάς. Και από τους 12.500 παιδιά και ενήλικες, μεταξύ το 1985-1990 πάνω από 10.000 πολιτικοί πρόσφυγες από την Τσεχοσλοβακία επαναπατρίσθηκαν στην πατρίδα τους.
Οι 3.500 που μείνανε και μένουν σήμερα στην Τσεχία δεν επαναπατρίσθηκαν για προσωπικούς λόγους (μεικτούς γάμους, παιδιά σε πανεπιστήμια, υγεία και απλώς δεν είχαν και που να παν στην Ελλάδα). Το 1949 πάνω από 8.000 Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες (μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, υπερήλικες, τραυματίες) φτάνουν στην Τσεχοσλοβακία όπου κι αυτοί μετά από την ανάρρωση τους (ψυχικά και σωματικά) και με την φροντίδα του Τσεχοσλοβάκικου κράτος και του ΚΚΕ, από εργάτες γης, αγρότες, αγράμματοι, κλπ πιάνονται κι αυτοί να κατακτήσουν τα κάστρα της γνώσης, της τέχνης, της ζωής σε μία διαφορετική κοινωνία, σοσιαλιστική για την οποία είχαν αγωνιστή στην πατρίδα τους εάν θέλετε, και σήμερα κι αυτοί και τα παιδιά τους και εγγόνια συμβάλλουν στην οικονομία, επιστήμη, αθλητισμό, κλπ στην Ελλάδα. Με λίγα λόγια μορφώθηκαν, μείνανε Έλληνες οι οποίοι αγαπούσαν και αγαπάνε την πατρίδα τους.
Σήμερα στην Τσεχία οι Έλληνες είναι οργανωμένοι σε 14 Ελληνικές Κοινότητες υπό την ομπρέλα της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Τσεχικής Δημοκρατίας. Μετά τις αλλαγές, αυτοί οι Έλληνες από πολιτικοί πρόσφυγες αναγνωρίζονται από το Τσέχικο κράτος ως ελληνική μειονότητα, η οποία έχει το δικαίωμα να μιλά και να διδάσκει την ελληνική γλώσσα, να διατηρεί την εθνική τους ταυτότητα μέσω διαφόρων εκδηλώσεων, να οργανώνει εκδηλώσεις οι οποίες προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό, την Ελλάδα γενικά, να έχουν ραδιοφωνικό σταθμό, τηλεόραση, περιοδικά, εφημερίδες, να χρησιμοποιεί την ελληνική γλώσσα σε δικαστήρια (με μετάφραση), να γιορτάζει τις εθνικές γιορτές της, κλπ.
Τι δυσκολίες αντιμετωπίζετε στην έκδοση του περιοδικού σας και πόσο εύκολο είναι για σας, σε συνδυασμό και με την κύρια ιδιότητά σας ως καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο της Πράγας;
Για μένα προσωπικά, ήταν πολύ δύσκολο όταν ξεκίνησα να γράφω το περιοδικό διότι εγώ δεν είμαι δημοσιογράφος, και ούτε ποτέ είχα γράψει ‘δημόσια’ στα ελληνικά. Η επαγγελματική μου γλώσσα, εάν μπορώ κάπως έτσι να το πω, είναι τα αγγλικά. Είμαι παιδί πολιτικών προσφύγων από τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, γεννήθηκα στη Ρουμανία, μεγάλωσα στη Βουλγαρία, όπου και σπούδασα Αγγλική φιλολογία και γλωσσολογία και Ρωσικά, παντρεύτηκα και σπούδασα και στην Αγγλία, εργάστηκα σε πανεπιστήμια στην Αφρική, Κατάρ και από το 1991 στην Τσεχοσλοβακία/Τσεχία. Εάν και από μικρή στην οικογένεια μας μιλούσαμε μόνο ελληνικά και πηγαίναμε υποχρεωτικά στο ελληνικό σχολείο και δύο χρόνια στο πανεπιστήμιο, στη διάρκεια της ζωής μου, λίγες φορές χρησιμοποίησα την μητρική μου γλώσσα.
Με λίγα λόγια έπρεπε να ξαναβάλω μεγάλη προσπάθεια για να ‘φρεσκάρω’ τις γνώσεις μου κι αυτό έγινε με πολύ διάβασμα, ελληνική τηλεόραση . Το λέω αυτό για δύο λόγους – ότι δεν ήταν εύκολη η υποχρέωση μου να εκδίδω το περιοδικό, έπρεπε να βελτιώσω όχι μόνο τις γλωσσικές γνώσεις μου, αλλά να μάθω να βγάζω φωτογραφίες, να είμαι παρών σε όλες τις εκδηλώσεις.
Θα θέλατε να μας μιλήσετε για την οικογένειά σας, πώς βρέθηκε στην Τσεχία και πώς νιώθετε εσείς γι’ αυτό;
Εγώ μεγάλωσα με μία μεγάλη νοσταλγία για την Ελλάδα. Για πρώτη φορά πήγα στην Ελλάδα το 1975. Έκλαψα από συγκίνηση και χαρά. Μάζεψα λίγο χώμα και το μετέφερα στους γονείς μου, μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, πολιτικούς πρόσφυγες στην Ουγγαρία, Ρουμανία και Βουλγαρία (όπου άφησαν και την τελευταία τους πνοή με την Ελλάδα στο στόμα τους) και τους έφερα τις πρώτες μου εντυπώσεις. Μετά, κάθε χρόνο πήγαινα στην Ελλάδα και για επαγγελματικούς λόγους (στα πολυτεχνεία Αθήνας, Κρήτης και Θεσσαλονίκης). Γνώρισα την πατρίδα μου.
Είμαι υπερήφανη για την οικογένεια μου, για τους γονείς μου. Από πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης του 1922, φύγανε από τη ζωή ως πολιτικοί πρόσφυγες, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Μέσα στην τραγωδία το να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, βρήκαν την ευτυχία τους. Και οι δύο από τα λίγα γράμματα που ήξεραν από την Έκτη Δημοτικού στην Ελλάδα, ο πατέρας μου σπούδασε γεωπονία και η μητέρα μου νοσοκομειακές σπουδές.
Ποτέ δεν λυπήθηκα ότι γεννήθηκα και μεγάλωσα στην ξενιτιά.
Από τα πέντε αδέρφια, τρία τελειώσαμε πανεπιστήμια, η μία αδερφή μου είναι γιατρός, εγώ γλωσσολόγος και ο μικρός μας ο αδερφός ιστορικός) και οι δύο μεγαλύτερες μου αδερφές Γυμνάσιο και Τεχνική σχολή. Εγώ προσωπικά συνεχίζω να συμμετέχω στα κοινωνικά όσο αφορά την εθνική ταυτότητά μας, τον ελληνισμό μας.
Εδώ και 15 χρόνια είμαι Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας. Ναι, είναι κι αυτή εθελοντική ‘δουλειά’ και αρκετή. Είμαι αρχισυντάκτης του περιοδικού μας, και φωτογράφος, κλπ. Όπως κι εγώ έτσι και όλοι που ζούμε σήμερα στην Τσεχία ποτέ δεν ξεχνάμε την πατρίδα μας και τις υποχρεώσεις μας προς αυτήν. Διότι δεν αρκεί μόνο να αγαπάς την πατρίδα σου. Πρέπει και δυναμικά και δραστήρια να υπερασπίζεσαι τα συμφέροντα της και την εικόνα της στο εξωτερικό. Έτσι μας μεγάλωσαν οι Έλληνες γονείς μας και το Κόμμα μας, το ΚΚΕ! Και θέλουμε αυτό να το μεταφέρουμε και στις επόμενες γενιές.
Σήμερα, αυτά που βλέπω με πικραίνουν. Διότι ο λαός μας, αυτός ο μέγας και ηρωικός μας λαός, πρέπει να ‘ξυπνήσει’, ο λαός μας δεν πρέπει να έχει ψευδαισθήσεις ότι όλα είναι εύκολα, πρέπει να ξεχάσει αυτό το μότο να βολευτώ εγώ και δεν με νοιάζει για τους άλλους. Πρέπει να μορφωθεί πολιτικά για να μην είναι ευκολόπιστος. Πρέπει να παλέψει και αγωνιστεί για τα δικαιώματα του που τα χάνει μέρα με την μέρα. Πρέπει να πιστέψει στη δύναμη του.
Με την ίδια φροντίδα μεγάλωσαν, σπούδασαν και γίνανε επιστήμονες, καλλιτέχνες, ειδικευμένοι εργάτες. Λίγοι ήταν αυτοί που δεν τα "κατάφεραν"…
Οι στόχοι για την διαπαιδαγώγηση αυτών των παιδιών ήταν δύο: α) να "κατακτήσουν τα κάστρα" της γνώσης για να συμβάλουν στην ανοικοδόμηση της πατρίδας τους Ελλάδας και β) να μείνουν Έλληνες, να διατηρήσουν την ελληνική ταυτότητα τους διότι μια μέρα θα γυρίσουν στην Ελλάδα.
Αυτή η μέρα έφτασε μετά από πάνω από τριάντα χρόνια αναγκαστικής πολιτικής προσφυγιάς. Και από τους 12.500 παιδιά και ενήλικες, μεταξύ το 1985-1990 πάνω από 10.000 πολιτικοί πρόσφυγες από την Τσεχοσλοβακία επαναπατρίσθηκαν στην πατρίδα τους.
Οι 3.500 που μείνανε και μένουν σήμερα στην Τσεχία δεν επαναπατρίσθηκαν για προσωπικούς λόγους (μεικτούς γάμους, παιδιά σε πανεπιστήμια, υγεία και απλώς δεν είχαν και που να παν στην Ελλάδα). Το 1949 πάνω από 8.000 Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες (μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, υπερήλικες, τραυματίες) φτάνουν στην Τσεχοσλοβακία όπου κι αυτοί μετά από την ανάρρωση τους (ψυχικά και σωματικά) και με την φροντίδα του Τσεχοσλοβάκικου κράτος και του ΚΚΕ, από εργάτες γης, αγρότες, αγράμματοι, κλπ πιάνονται κι αυτοί να κατακτήσουν τα κάστρα της γνώσης, της τέχνης, της ζωής σε μία διαφορετική κοινωνία, σοσιαλιστική για την οποία είχαν αγωνιστή στην πατρίδα τους εάν θέλετε, και σήμερα κι αυτοί και τα παιδιά τους και εγγόνια συμβάλλουν στην οικονομία, επιστήμη, αθλητισμό, κλπ στην Ελλάδα. Με λίγα λόγια μορφώθηκαν, μείνανε Έλληνες οι οποίοι αγαπούσαν και αγαπάνε την πατρίδα τους.
Σήμερα στην Τσεχία οι Έλληνες είναι οργανωμένοι σε 14 Ελληνικές Κοινότητες υπό την ομπρέλα της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Τσεχικής Δημοκρατίας. Μετά τις αλλαγές, αυτοί οι Έλληνες από πολιτικοί πρόσφυγες αναγνωρίζονται από το Τσέχικο κράτος ως ελληνική μειονότητα, η οποία έχει το δικαίωμα να μιλά και να διδάσκει την ελληνική γλώσσα, να διατηρεί την εθνική τους ταυτότητα μέσω διαφόρων εκδηλώσεων, να οργανώνει εκδηλώσεις οι οποίες προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό, την Ελλάδα γενικά, να έχουν ραδιοφωνικό σταθμό, τηλεόραση, περιοδικά, εφημερίδες, να χρησιμοποιεί την ελληνική γλώσσα σε δικαστήρια (με μετάφραση), να γιορτάζει τις εθνικές γιορτές της, κλπ.
Τι δυσκολίες αντιμετωπίζετε στην έκδοση του περιοδικού σας και πόσο εύκολο είναι για σας, σε συνδυασμό και με την κύρια ιδιότητά σας ως καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο της Πράγας;
Για μένα προσωπικά, ήταν πολύ δύσκολο όταν ξεκίνησα να γράφω το περιοδικό διότι εγώ δεν είμαι δημοσιογράφος, και ούτε ποτέ είχα γράψει ‘δημόσια’ στα ελληνικά. Η επαγγελματική μου γλώσσα, εάν μπορώ κάπως έτσι να το πω, είναι τα αγγλικά. Είμαι παιδί πολιτικών προσφύγων από τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, γεννήθηκα στη Ρουμανία, μεγάλωσα στη Βουλγαρία, όπου και σπούδασα Αγγλική φιλολογία και γλωσσολογία και Ρωσικά, παντρεύτηκα και σπούδασα και στην Αγγλία, εργάστηκα σε πανεπιστήμια στην Αφρική, Κατάρ και από το 1991 στην Τσεχοσλοβακία/Τσεχία. Εάν και από μικρή στην οικογένεια μας μιλούσαμε μόνο ελληνικά και πηγαίναμε υποχρεωτικά στο ελληνικό σχολείο και δύο χρόνια στο πανεπιστήμιο, στη διάρκεια της ζωής μου, λίγες φορές χρησιμοποίησα την μητρική μου γλώσσα.
Με λίγα λόγια έπρεπε να ξαναβάλω μεγάλη προσπάθεια για να ‘φρεσκάρω’ τις γνώσεις μου κι αυτό έγινε με πολύ διάβασμα, ελληνική τηλεόραση . Το λέω αυτό για δύο λόγους – ότι δεν ήταν εύκολη η υποχρέωση μου να εκδίδω το περιοδικό, έπρεπε να βελτιώσω όχι μόνο τις γλωσσικές γνώσεις μου, αλλά να μάθω να βγάζω φωτογραφίες, να είμαι παρών σε όλες τις εκδηλώσεις.
Θα θέλατε να μας μιλήσετε για την οικογένειά σας, πώς βρέθηκε στην Τσεχία και πώς νιώθετε εσείς γι’ αυτό;
Εγώ μεγάλωσα με μία μεγάλη νοσταλγία για την Ελλάδα. Για πρώτη φορά πήγα στην Ελλάδα το 1975. Έκλαψα από συγκίνηση και χαρά. Μάζεψα λίγο χώμα και το μετέφερα στους γονείς μου, μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, πολιτικούς πρόσφυγες στην Ουγγαρία, Ρουμανία και Βουλγαρία (όπου άφησαν και την τελευταία τους πνοή με την Ελλάδα στο στόμα τους) και τους έφερα τις πρώτες μου εντυπώσεις. Μετά, κάθε χρόνο πήγαινα στην Ελλάδα και για επαγγελματικούς λόγους (στα πολυτεχνεία Αθήνας, Κρήτης και Θεσσαλονίκης). Γνώρισα την πατρίδα μου.
Είμαι υπερήφανη για την οικογένεια μου, για τους γονείς μου. Από πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης του 1922, φύγανε από τη ζωή ως πολιτικοί πρόσφυγες, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Μέσα στην τραγωδία το να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, βρήκαν την ευτυχία τους. Και οι δύο από τα λίγα γράμματα που ήξεραν από την Έκτη Δημοτικού στην Ελλάδα, ο πατέρας μου σπούδασε γεωπονία και η μητέρα μου νοσοκομειακές σπουδές.
Ποτέ δεν λυπήθηκα ότι γεννήθηκα και μεγάλωσα στην ξενιτιά.
Από τα πέντε αδέρφια, τρία τελειώσαμε πανεπιστήμια, η μία αδερφή μου είναι γιατρός, εγώ γλωσσολόγος και ο μικρός μας ο αδερφός ιστορικός) και οι δύο μεγαλύτερες μου αδερφές Γυμνάσιο και Τεχνική σχολή. Εγώ προσωπικά συνεχίζω να συμμετέχω στα κοινωνικά όσο αφορά την εθνική ταυτότητά μας, τον ελληνισμό μας.
Εδώ και 15 χρόνια είμαι Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας. Ναι, είναι κι αυτή εθελοντική ‘δουλειά’ και αρκετή. Είμαι αρχισυντάκτης του περιοδικού μας, και φωτογράφος, κλπ. Όπως κι εγώ έτσι και όλοι που ζούμε σήμερα στην Τσεχία ποτέ δεν ξεχνάμε την πατρίδα μας και τις υποχρεώσεις μας προς αυτήν. Διότι δεν αρκεί μόνο να αγαπάς την πατρίδα σου. Πρέπει και δυναμικά και δραστήρια να υπερασπίζεσαι τα συμφέροντα της και την εικόνα της στο εξωτερικό. Έτσι μας μεγάλωσαν οι Έλληνες γονείς μας και το Κόμμα μας, το ΚΚΕ! Και θέλουμε αυτό να το μεταφέρουμε και στις επόμενες γενιές.
Σήμερα, αυτά που βλέπω με πικραίνουν. Διότι ο λαός μας, αυτός ο μέγας και ηρωικός μας λαός, πρέπει να ‘ξυπνήσει’, ο λαός μας δεν πρέπει να έχει ψευδαισθήσεις ότι όλα είναι εύκολα, πρέπει να ξεχάσει αυτό το μότο να βολευτώ εγώ και δεν με νοιάζει για τους άλλους. Πρέπει να μορφωθεί πολιτικά για να μην είναι ευκολόπιστος. Πρέπει να παλέψει και αγωνιστεί για τα δικαιώματα του που τα χάνει μέρα με την μέρα. Πρέπει να πιστέψει στη δύναμη του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου