Σύμφωνα με έκθεση του Reuters (Ιούνης 2016), το 96% των κατοίκων στην Ελλάδα που διαθέτουν σύνδεση στο διαδίκτυο, το επιλέγουν και για την ενημέρωσή τους. Μάλιστα, κατά 74% ενημερώνονται από τα social media (facebook, twitter κ.λπ.) -με την τάση αυτή ολοένα να αυξάνεται λόγω της μεγαλύτερης χρήσης smartphones-, κατά 66% από την τηλεόραση, 34% από το ραδιόφωνο, ενώ μόλις το 31% διαβάζει εφημερίδες. Το 86%, μάλιστα, αντιδρά στις ειδήσεις σχολιάζοντας, κάνοντας like ή στέλνοντάς τες μέσω e-mail ή social media. Το facebook είναι η δημοφιλέστερη πηγή ενημέρωσης, με το 44% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι ενημερώνονται μόνο από αυτό και τη συντριπτική πλειοψηφία να είναι νέοι 18-24 ετών.
Το διαδίκτυο “σπάει” τους φραγμούς της ενημέρωσης;
Παρατηρείται, λοιπόν, μια τάση απαξίωσης των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης και στροφής στο διαδίκτυο.Ένας από τους κυριότερους λόγους που εντοπίζεται από τους αναλυτές είναι ότι τα παραδοσιακά ΜΜΕ «επηρεάζονται από επιχειρηματικά συμφέροντα» και δέχονται «αθέμιτη πολιτική επιρροή», ενώ στο διαδίκτυο υπάρχει “ελευθερία”, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να “πάρει τον λόγο” κ.λπ. Είναι όμως έτσι;
Είναι γνωστό ότι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι όμιλοι επιχειρηματιών, που συνήθως δραστηριοποιούνται και σ’ άλλους κλάδους (πχ Κυριακού, Μαρινάκης και Αλαφούζος στη ναυτιλία, Βαρδινογιάννης στα πετρέλαια, Μπόμπολας στις κατασκευές κ.λπ.) Θα μπορούσε, λοιπόν, για παράδειγμα ο ΣΚΑΪ του Αλαφούζου να πει κάτι ενάντια στον Παναθηναϊκό; Θα μπορούσε το MEGA να εναντιωθεί στα διόδια των εθνικών οδών; Θα μπορούσε ο ΑΝΤ1 να καταγγείλει τις φοροαπαλλαγές στους εφοπλιστές; Και η λίστα τέτοιου είδους ρητορικών -προφανώς- ερωτημάτων δεν έχει τελειωμό… Επομένως, καθημερινά ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει ότι τα ΜΜΕ δεν είναι ανεξάρτητα. Προβάλλουν και αναπαράγουν την ιδεολογία και πολιτική της αστικής τάξης, που νόμος της είναι η διαιώνιση της εκμετάλλευσης και της αδικίας. Καθορίζουν την “ατζέντα” της επικαιρότητας, φέρνουν την αλήθεια στα μέτρα τους, διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα.
Ταυτόχρονα, εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία, τα παραδοσιακά ΜΜΕ έχουν επεκταθεί και στον ηλεκτρονικό τύπο. Στην πραγματικότητα, όλο το διαδίκτυο κυριαρχείται και ελέγχεται από μονοπωλιακούς ομίλους και τις κυβερνήσεις που τους υπηρετούν. Ελέγχουν τόσο τις υποδομές του, όσο και τη μεταδιδόμενη πληροφορία.Για να φτάσει μια πληροφορία από τον ένα χρήστη στον άλλο μεσολαβούν πολυάριθμοι και πολυπλόκαμοι μηχανισμοί, μηχανήματα, διακομιστές, που στις σημερινές συνθήκες ελέγχονται από το κεφάλαιο και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Επίσης, κάθε διαδικτυακό μέσο και ιστοσελίδα μέσα στις χιλιάδες δεν έχει τις ίδιες αντικειμενικά δυνατότητες προβολής και κατοχύρωσης. Ακόμα κι αν κάποιος πιστεύει ότι μπορεί να εκφραστεί μέσα από αυτά, η “φωνή” του απλά συνήθως χάνεται στα εκατομμύρια των πληροφοριών που αναπαράγονται καθημερινά…
Η “ελευθερία” του διαδικτύου σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία των εκμεταλλευτών…
Το διαδίκτυο, παρ’ όλα αυτά, δίνει την εντύπωση της απόλυτης ελευθερίας. Μπορεί κανείς λογικά να σκεφτεί ότι αφού ο καθένας έχει τη δυνατότητα να “πάρει τον λόγο”, να σχολιάσει, αυτό καθιστά το διαδίκτυο χώρο “ελεύθερο”, χωρίς καμία παρέμβαση ή λογοκρισία που απορρέει από οικονομικά ή πολιτικά συμφέροντα. Όμως, πίσω από τον “πλουραλισμό”, το “ν’ ακούγονται όλες οι απόψεις” υπάρχει η μία, η κυρίαρχη άποψη που ακούγεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, ενώ η πραγματικά διαφορετική άποψη είτε αποκρύπτεται, είτε διαστρεβλώνεται.
Αλήθεια, μονοπωλιακοί όμιλοι, φανερές και μυστικές υπηρεσίες του αστικού κράτους, που ελέγχουν το διαδίκτυο, το οποίο χρησιμοποιείται καθημερινά από έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων, θα μπορούσαν να το αφήσουν ανεξέλεγκτο; Χαρακτηριστικό, για παράδειγμα, είναι το γεγονός πως η CIA, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press, παρακολουθεί από ένα ανώνυμο βιομηχανικό πάρκο στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, όλα τα κοινωνικά δίκτυα.
Παράλληλα, η ταυτότητα του πομπού της είδησης εύκολα μπορεί να διαπιστωθεί από τους μηχανισμούς των καπιταλιστών ακολουθώντας τα ηλεκτρονικά ίχνη του. Η φαινομενική ανωνυμία αξιοποιείται όμως, ώστε ο καθένας να μπορεί να μεταδώσει μια πληροφορία ως είδηση, η οποία άνετα μπορεί να είναι γέννημα της φαντασίας του ή επεξεργασμένη από κατάλληλο επιτελείο για να φαίνεται αληθοφανής. Έτσι η “είδηση” καταλήγει να βρίσκεται σε πολλά διαφορετικά σημεία δίνοντας την εντύπωση της αξιοπιστίας. Αξιοποιώντας τέτοιους μηχανισμούς, τα μονοπώλια, τα αστικά κράτη έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν μαζικά εκατομμύρια λαού και νεολαίας που δεν ενημερώνονται πλέον από τα “καθεστωτικά”-παραδοσιακά μέσα, αλλά νομίζουν ότι ενημερώνονται “ελεύθερα” από τους εαυτούς τους, από τον ίδιο τον κόσμο, το διαδίκτυο.
Ενημέρωση από ποιον, για ποιο σκοπό;
Όσοι προβάλλουν την ενημέρωση από το διαδίκτυο σαν το αντίθετο της ενημέρωσης από τα παραδοσιακά αστικά ΜΜΕ παραπλανούν. Παρά τις υπαρκτές διαφορές στη μορφή, το πρωτεύον είναι το περιεχόμενο και αυτό καθορίζεται από το σε ποια χέρια βρίσκεται. Και το διαδίκτυο και τα “παραδοσιακά” μέσα ενημέρωσης βρίσκονται σήμερα στα χέρια της αστικής τάξης. Κατά συνέπεια, όσον αφορά στο περιεχόμενο της ενημέρωσης που παρέχουν η ουσία είναι ίδια: Ενημέρωση σύμφωνα με το συμφέρον των καπιταλιστών.
Για εμάς τους νέους, το ζήτημα δεν είναι απλώς να πληροφορούμαστε για τις εξελίξεις, αλλά να τις κατανοούμε, να τις ερμηνεύουμε, για να μπορούμε να παρεμβαίνουμε σ’ αυτές. Και σίγουρα η ανάγνωση σύντομων πληροφοριών στο διαδίκτυο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ανάγνωση εκτενών άρθρων εφημερίδας, πόσο μάλλον την ανάγνωση βιβλίων αν θέλουμε να έχουμε σφαιρική και ολοκληρωμένη άποψη για ένα ζήτημα. Όπως αντίστοιχα και η “επικοινωνία” με τα μισόλογα των comments και των tweets δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πραγματική, ζωντανή συζήτηση…
ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΔΗΓΗΤΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου