Antonio Gramsci-Επιστολή στην ΚΕ του ΚΚΣΕ, Οκτώβρης 1926

Πάνω δεξιά, ο Τζουλιάνο Γκράμσι, γιος του Αντόνιο.  Γεννήθηκε στη Μόσχα, δυο μήνες πριν την σύλληψη του πατέρα του. Πέθανε στη Μόσχα το 2007. Δεν είδε ποτέ τον πατέρα του.

Ιστορικό υπόβαθρο: Την άνοιξη με καλοκαίρι του 1926, οι Κάμενεφ, Ζινόβιεφ και Τρότσκι ένωσαν δυνάμεις ενάντια στην πλειοψηφία Στάλιν-Μπουχάριν στην ΚΕ και το ΠΓ του ΚΚΣΕ και ανακοίνωσαν επίσημα, μέσω του Τρότσκι, την ίδρυση της Ενωμένης Αντιπολίτευσης. Ο Ζινόβιεφ απομακρύνθηκε από το ΠΓ. Στις 4 του Οκτώβρη του 1926, και σε έναν ελιγμό της απέναντι στην πλειοψηφία, η Ενωμένη Αντιπολίτευση ανακοίνωσε πως δεν θα επεδίωκε να οργανώσει φράξια μέσα στο κόμμα και ζήτησε ανακωχή, που κράτησε όμως ελάχιστα. Ο Γκράμσι συνέταξε την επιστολή εκ μέρους του ΠΓ του Ιταλικού ΚΚ, και την παρέδωσε στον Παλμίρο Τολιάτι για να την μεταφέρει στη Μόσχα. Ο Τολιάτι δεν μετέφερε την επιστολή. Αντ' αυτού, έστειλε απάντηση στον Γκράμσι στις 18 Οκτώβρη 1926 για τους λόγους που δεν συμφωνεί με την επιστολή, προβάλλοντας, μεταξύ άλλων, το επιχείρημα ότι αυτή τείνει να κρατά εσφαλμένα ίσες αποστάσεις μεταξύ της πλειοψηφίας και της αντιπολίτευσης. Σε απαντητική του επιστολή στον Τολιάτι με ημερομηνία 26 Οκτώβρη 1926, ο Γκράμσι αντιτείνει για το συγκεκριμένο σημείο ότι ο Τολιάτι ερμηνεύει την επιστολή αποσπασματικά, και ότι θα μπορούσε να είχε προβεί σε δομικές αλλαγές αν δεν θεωρούσε το μήνυμα αρκετά σαφές από την αρχή. Ο Γκράμσι συνελήφθη στις 8 Νοέμβρη του 1926. Ακολουθεί το απόσπασμα της επιστολής που θέτει το ζήτημα των θέσεων του ΠΓ του ΙΚΚ σε σχέση με το διαγραφόμενο σχίσμα στο ΚΚΣΕ.

Το ΠΓ του ΙΚΚ μελέτησε με την μεγαλύτερη προσοχή και σημασία που μπορούσε να δώσει όλα τα προβλήματα που τίθενται σήμερα υπό συζήτηση στο ΚΚΣΕ. Τα ζητήματα που τίθενται για σας σήμερα, μπορεί να τεθούν για το δικό μας κόμμα αύριο. Και στη δική μας χώρα, οι αγροτικές μάζες αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού. Επιπλέον, όλα τα προβλήματα τα οποία είναι εγγενή στην προλεταριακή ηγεμονία θα παρουσιαστούν σίγουρα στη χώρα μας με πιο πολύπλοκη και πιο οξεία μορφή ακόμα και από ό,τι στη Ρωσία, διότι η πυκνότητα του αγροτικού πληθυσμού στην Ιταλία είναι τρομερά μεγαλύτερη· διότι οι αγρότες μας έχουν μια εξαιρετικά πλούσια παράδοση στην οργάνωση, και πέτυχαν πάντοτε να κάνουν το ειδικό τους βάρος αισθητό πολύ ξεκάθαρα στην εθνική μας πολιτική ζωή· διότι ο οργανωτικός μηχανισμός της εκκλησίας έχει δύο χιλιάδες χρόνια ιστορίας στη χώρα μας, και έχει ειδικευτεί στην προπαγάνδα και στην οργάνωση των αγροτών με τρόπο που δεν έχει όμοιό του σε άλλες χώρες. Αν είναι αλήθεια πως η βιομηχανία είναι πολύ πιο αναπτυγμένη στη δική μας χώρα, και πως το προλεταριάτο έχει σαφή υλική βάση, είναι επίσης αλήθεια πως αυτή η βιομηχανία δεν έχει πρώτες ύλες μέσα στη χώρα και για αυτό το λόγο είναι εκτεθειμένη στις κρίσεις. Συνεπώς, το προλεταριάτο θα μπορέσει να αναλάβει την ηγετική του λειτουργία μόνο αν έχει σε πολύ αναπτυγμένο βαθμό το πνεύμα της θυσίας, και αν έχει ελευθερωθεί εντελώς από κάθε ίχνος ρεφορμιστικού ή συνδικαλιστικού κορπορατισμού.

Το ΠΓ του ΙΚΚ μελέτησε τις συζητήσεις σας από αυτή την ρεαλιστική και --θεωρούμε-- λενινιστική οπτική. Ως τώρα, εκφράσαμε κομματική άποψη μόνο για το αυστηρά πειθαρχικό ζήτημα των φραξιών, εφόσον θελήσαμε να σεβαστούμε το αίτημα που διατυπώσατε μετά το 15ο Συνέδριό σας να μην μετακυλίσουμε τη ρωσική συζήτηση στους άλλους τομείς της Διεθνούς. Τώρα, δηλώνουμε ότι θεωρούμε κατά βάση σωστή την πολιτική γραμμή της πλειοψηφίας της ΚΕ του ΚΚΣΕ, και ότι η πλειοψηφία του ΙΚΚ θα πάρει οπωσδήποτε την ίδια θέση, αν καταστεί αναγκαίο να θέσουμε το όλο ζήτημα. Δεν επιθυμούμε, και το θεωρούμε άχρηστο, να κάνουμε προπαγάνδα ή αγκιτάτσια σε ό,τι αφορά εσάς ή τους συντρόφους της Ενωμένης Αντιπολίτευσης. Για τον λόγο αυτό δεν θα κάνουμε κατάλογο από όλα τα συγκεκριμένα ερωτήματα με τη γνώμη μας γραμμένη στο περιθώριο. Επαναλαμβάνουμε πως μας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι η στάση της Αντιπολίτευσης αφορά ολάκερη την πολιτική γραμμή της ΚΕ, και ακουμπά στην ίδια την καρδιά της λενινιστικής διδασκαλίας και της πολιτικής δράσης του Σοβιετικού μας κόμματος. Αμφισβητούνται οι αρχές και η πρακτική της προλεταριακής ηγεμονίας· η θεμελιώδης συμμαχία μεταξύ εργατών και αγροτών διακυβεύεται και τίθεται σε κίνδυνο -- μιλάμε για τους πυλώνες του εργατικού κράτους και της επανάστασης.

Σύντροφοι, η ιστορία δεν είδε ποτέ ολάκερη μια κυρίαρχη τάξη να βιώνει συνθήκες διαβίωσης κατώτερες από αυτές ορισμένων στοιχείων και στρωμάτων της κυριαρχούμενης και υποταγμένης τάξης. Αυτή η χωρίς προηγούμενο αντίφαση έχει φυλαχτεί απ' την ιστορία ως πεπρωμένο για το προλεταριάτο. Σ' αυτή την αντίφαση βρίσκονται οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τη δικτατορία του προλεταριάτου, κυρίως στις χώρες εκείνες όπου ο καπιταλισμός δεν είχε σπουδαία ανάπτυξη, ούτε πέτυχε να ενώσει τις παραγωγικές δυνάμεις. Απ' αυτή την αντίφαση, που επιπρόσθετα εμφανίζεται ήδη σε ορισμένες μορφές στις καπιταλιστικές αυτές χώρες όπου το προλεταριάτο έφτασε αντικειμενικά σε ψηλή κοινωνική λειτουργία, γεννιούνται ο ρεφορμισμός και ο συνδικαλισμός, το κορπορατιστικό πνεύμα και οι διαστρωματώσεις της εργατικής αριστοκρατίας.

Όμως το προλεταριάτο δεν μπορεί να γίνει η κυρίαρχη τάξη αν δεν υπερβεί αυτή την αντίφαση μέσα από τη θυσία των κορπορατιστικών του συμφερόντων. Δεν μπορεί να εδραιώσει την ηγεμονία του και τη δικτατορία του αν, ακόμα και όταν έχει γίνει κυρίαρχο, δεν θυσιάσει αυτά τα άμεσα συμφέροντα για τα γενικά και μόνιμα συμφέροντα της τάξης. Βεβαίως, είναι εύκολο να είμαστε δημαγωγικοί σ' αυτό το πεδίο: "Εσείς είστε οι ηγέτες, εσείς, οι κακοντυμένοι και κακοθρεμμένοι εργάτες; Ή μήπως ηγέτης πραγματικός είναι ο Νέπμαν [ο άνθρωπος της ΝΕΠ] με τις γούνες του, με όλα τα καλά της γης στη διάθεσή του;" Παρομοίως, οι ρεφορμιστές, μετά από μια επαναστατική απεργία που έχει αυξήσει τη συνοχή και την πειθαρχία των μαζών, αλλά που, σαν αποτέλεσμα της μεγάλης της διάρκειας, έχει φτωχύνει περισσότερο τους εργάτες ατομικά, λένε: "Και γιατί παλέψατε; Καταστραφήκατε και φτωχύνατε!" Είναι εύκολο να είμαστε δημαγωγικοί σ' αυτό το πεδίο, και είναι δύσκολο να μην είμαστε όταν το ζήτημα έχει τεθεί με όρους κορπορατιστικού πνεύματος και όχι με τους όρους του Λενινισμού, της διδασκαλίας για την ηγεμονία του προλεταριάτου, το οποίο, ιστορικά, βρίσκεται σε μία θέση και όχι σε άλλη.

Για μας, αυτό είναι το βασικό στοιχείο των συζητήσεών σας. Εκεί βρίσκεται η ρίζα των λαθών της Ενωμένης Αντιπολίτευσης, και η πηγή των άρρητων κινδύνων που περιέχουν οι δραστηριότητές της. Στην ιδεολογία και στην πρακτική της Ενωμένης Αντιπολίτευσης ξαναγεννιούνται, σε πλήρη μορφή, ολάκερη η παράδοση της σοσιαλδημοκρατίας και του συνδικαλισμού που εμπόδισε ως τα τώρα το προλεταριάτο στη Δύση να οργανωθεί ως ηγετική τάξη.

Μόνο η στιβαρή ενότητα και η αυστηρή πειθαρχία στο κόμμα που κυβερνά το εργατικό κράτος μπορεί να εξασφαλίσει την προλεταριακή ηγεμονία κάτω απ' το καθεστώς της ΝΕΠ -- δηλαδή μέσα στην πλήρη εκδίπλωση της αντίφασης στην οποία αναφερθήκαμε. Όμως η ενότητα και η πειθαρχία στην περίπτωση αυτή δεν πρέπει να είναι μηχανικές και με το ζόρι. Πρέπει να είναι πιστές και να οφείλονται στην πεποίθηση, κι όχι να 'ναι [αντιδράσεις] ενός τμήματος του εχθρού που φυλακίστηκε και πολιορκήθηκε, και που η μόνη του σκέψη είναι να αποδράσει ή να κάνει μια αιφνίδια έξοδο.

Αυτά, αγαπητοί σύντροφοι, θέλαμε να σας πούμε, αδέρφια και φίλοι, ακόμα κι αν είμαστε νεότεροι αδελφοί. Οι σύντροφοι Ζινόβιεφ, Τρότσκι, Κάμενεφ έχουν συνδράμει πολλά στην εκπαίδευσή μας για την επανάσταση. Κάποιες φορές μας διόρθωσαν με μεγάλη βία και αυστηρότητα. Ήταν ανάμεσα στους δασκάλους μας. Σ' αυτούς ειδικά απευθυνόμαστε, ως κύριους υπεύθυνους για την παρούσα κατάσταση, διότι θέλουμε να νιώθουμε βέβαιοι πως η πλειοψηφία της ΚΕ της ΕΣΣΔ δεν έχει πρόθεση να καταφέρει μια συντριπτική νίκη στην διαπάλη, και έχει την διάθεση να αποφύγει τα ακραία μέτρα. Η ενότητα του αδελφού μας κόμματος στη Ρωσία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και τον θρίαμβο των παγκόσμιων επαναστατικών δυνάμεων. Για αυτή την αναγκαιότητα, κάθε κομμουνιστής και διεθνιστής πρέπει να είναι έτοιμος να κάνει τις μεγαλύτερες θυσίες. Η ζημιά που γίνεται από το σφάλμα ενός ενωμένου κόμματος διορθώνεται εύκολα. Η ζημιά που δημιουργεί ένα σχίσμα, ή η παρατεταμένη κατάσταση ενός ανεκδήλωτου σχίσματος, μπορεί εύκολα να αποδειχτεί αδιόρθωτη και μοιραία.

Με κομμουνιστικούς χαιρετισμούς,
Το ΠΓ του ΙΚΚ

απο το leninreloaded.