Φοβού τους Δαναούς του Γαλλικού Ιμπεριαλισμού

 

Η αποικιοκρατική Γαλλία απο το 19 εως το 39

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Β Αφρική και τη Μ. Ανατολή, η συνεργασία της γαλλικής αστικής τάξης με την ελληνική, όπως αυτή εκφράζεται στο σχήμα Ελλάς-Γαλλία-Συμμαχία, σηματοδοτούν την αποφασιστικότητα του γαλλικού κεφαλαίου όχι μόνο να διατηρήσει, με όρους ισχύος, την επιρροή του στην περιοχή αλλά και να την αναβαθμίσει ουσιαστικά. Η ιστορική πορεία του γαλλικού καπιταλισμού, μέσα από την οποία αναδύθηκε σε ηγέτιδα δύναμη στο Παγκόσμιο Σύστημα, παρά την σημαντική υποχώρηση τις περασμένες δεκαετίες, συνδέθηκε αποφασιστικά με την αποικιακή πολιτική έως και το πρώτο μισό του περασμένου αιώνα. Από αυτήν τη σκοπιά έχει ιδιαίτερη σημασία μια ιστορική αναδρομή του γαλλικού ιμπεριαλισμού, ώστε να κατανοήσει κανείς πώς η Γαλλία συνδέεται με το Λίβανο, τη Συρία, το Μάλι, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία κ.ά., αλλά και τις βασικές γεωστρατηγικές επιλογές της σήμερα.

Η Ευρώπη αποτελεί το προπύργιο του καπιταλισμού, της πρωταρχικής συσσώρευσης κεφαλαίου, των αστικών Επαναστάσεων, που έφεραν στο προσκήνιο την αστική τάξη. Μπορεί κανείς να αναζητήσει στην ιστορική έρευνα τους λόγους, για τους οποίους η Ευρώπη ηγήθηκε αυτής της αλλαγής και είναι σίγουρα πολλοί. Καθοριστικός παράγοντας όμως, αυτής της εξέλιξης, είναι η συγκρότηση των αποικιακών αυτοκρατοριών. Ο πλους πέρα από τις ακτές του τότε γνωστού κόσμου στα νέα εδάφη, τις νέες αγορές, συνέβαλλε, μεταξύ άλλων, στην διαμόρφωση αυτής της οικονομικής και κοινωνικής δύναμης των εμπόρων-αστών. Ύστερα από αιώνες σκληρού ταξικού αγώνα, η αστική τάξη έφερε το καινούργιο και αναγκαίο για την εποχή, την κυριαρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, συντρίβοντας τον ξεπερασμένο φεουδαρχικό τρόπο παραγωγής.

Φώτο Αρχείου / Κτίριο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας / Πηγή: Eurokinissi

«Η μεγάλη βιομηχανία δημιούργησε την παγκόσμια αγορά, που είχε προετοιμαστεί από την ανακάλυψη της Αμερικής. Η παγκόσμια αγορά έδωσε μία τεράστια ανάπτυξη στο εμπόριο, στην ναυτιλία, στα μέσα συγκοινωνίας της ξηράς. Αυτή η ανάπτυξη με τη σειρά της επέδρασε στην επέκταση της βιομηχανίας. Και στο βαθμό που επεκτείνονταν η βιομηχανία, το εμπόριο, η ναυτιλία, οι σιδηρόδρομοι, στον ίδιο βαθμό αναπτυσσόταν η αστική τάξη…»

Η γαλλικός επεκτατισμός συνέβαλλε καθοριστικά σε αυτή την κατεύθυνση, καθώς η Γαλλία ήταν από τα κράτη με την υλική και οικονομική δύναμη να διεξάγουν ευρεία αποικιακή πολιτική. Τον 17ο αιώνα με τις γαλλικές κτήσεις στη Βόρεια Αμερική την Ινδία και την Καραϊβική, συγκροτείται η πρώτη Γαλλική αποικιακή αυτοκρατορία, η οποία μετά τον γαλλο-βρετανικό Επταετή Πόλεμο (1753-1763) σχεδόν θα εξαλειφθεί.

Η δεύτερη Γαλλική αποικιακή Αυτοκρατορία θα συγκροτηθεί σε πολύ πιο διαφορετικές συνθήκες από την πρώτη. Η επαναστατική αλλαγή στην Ευρώπη είναι πλέον γεγονός. Ενώ ο επαναστατικός αναβρασμός στην Ευρώπη και όλο τον κόσμο μαίνεται και παρά τα προσωρινά πισωγυρίσματα επικρατεί, από το 1830 κι έπειτα η Γαλλία πραγματοποιεί νέο γύρω αποικιακών εξορμήσεων μπροστά στην ανάγκη της γεωπολιτικής κυριαρχίας, νέων πρώτων υλών, αγορών και εδαφών. Αυτή τη φορά όμως η επέκταση επικεντρώνεται στην Αφρική, την Μ. Ανατολή και την Ασία. Σε ένα διάστημα σχεδόν ενός αιώνα που αγγίζει την περίοδο μέχρι και τις παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η γαλλική αυτοκρατορία καλύπτει σχεδόν το ένα δέκατο της επιφάνειας της Γης, με πληθυσμό 110 εκατομμυρίων. Σχεδόν στο σύνολό της, η Βορειοδυτική και Δυτική Αφρική ζούσε υπό την γαλλική κυριαρχία. Η γαλλικές κτήσεις έφταναν μέχρι την Ασία και τον ειρηνικό ωκεανό, περιλαμβάνοντας το σημερινό Βιετνάμ, την Καμπότζη και το Λάος, το νησιωτικό σύμπλεγμα νοτίως του ειρηνικού, που ονομάστηκε Γαλλική Πολυνησία, καθώς και τη Νέα Καληδονία. Με την αποσύνθεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι, διαχρονικής γεωπολιτικής αξίας, περιοχές που βρίσκονται σήμερα ο Λίβανος και η Συρία, πέρασαν στη γαλλική σφαίρα επιρροής. Στο ίδιο διάστημα η έτερη μεγάλη αποικιακή δύναμη, η Μ. Βρετανία ακολουθεί αντίστοιχη πορεία επέκτασης και διεύρυνσης της κεφαλαιακής της δραστηριότητας. Πέρα από τις παραδοσιακές μεγάλες δυνάμεις της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσσίας, η δύση του 19ου αιώνα βρίσκει στο ιμπεριαλιστικό προσκήνιο και νέες δυνάμεις, όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία. Το μοίρασμα του κόσμου και οι ανταγωνισμοί για τον έλεγχο του είναι γεγονός.

«Η αποικιακή πολιτική των καπιταλιστικών χωρών τερμάτισε την αρπαγή των μη κατεχόμενων εδαφών του πλανήτη μας. Ο κόσμος μας για πρώτη φορά είναι πια μοιρασμένος, έτσι που στο εξής θα γίνονται πια μόνο ξαναμοιράσματα…»

Το τέλος του 19ου αιώνα σηματοδοτεί τη φάση που ο καπιταλισμός περνάει στο μονοπωλιακό του στάδιο. Συνοπτικά, για να κατανοηθεί ο χαρακτήρας της εποχής από τον 20ο αιώνα μέχρι και σήμερα, στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο ο καπιταλισμός έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Κυριαρχία των μονοπωλίων.
• Αυξημένη σημασία της εξαγωγής κεφαλαίου έναντι της εξαγωγής εμπορευμάτων.
• Συγχώνευση βιομηχανικού και τραπεζικού κεφαλαίου
• Συγκρότηση διεθνών μονοπωλιακών ενώσεων.
• Ολοκλήρωση εδαφικού μοιράσματος μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.,

Ο 20ος αιώνας βρίσκει τον κόσμο στο έλεος των ιμπεριαλιστικών πολέμων. Η Γαλλία παίρνει μέρος και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Επιτυγχάνει και τις δύο φορές να βρεθεί στο πλευρό των νικητών. Με τη λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ως νικήτρια δύναμη επικράτησε στο μοίρασμα των αγορών με την κατοχύρωση με καθεστώς Εντολής (καθεστώς διακυβέρνησης με άδεια της Κοινωνίας των Εθνών) της Συρίας και του Λιβάνου από την αποσαρθρωμένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και του Τονγκό και του Καμερούν από την ηττημένη Γερμανία.

Το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκει τη Γαλλία πάλι στην πλευρά των νικητών, αλλά στην πραγματικότητα, με όρους Ισχύος, η Γαλλία, όπως και η Μ. Βρετανία, αν και νικήτριες χώρες, βρίσκονταν οικονομικά και γεωπολιτικά σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση. Τόσο η γαλλική αποικιακή αυτοκρατορία όσο και η βρετανική, οι δύο μεγαλύτερες αυτοκρατορίες των τελευταίων αιώνων, ατμομηχανές της καπιταλιστικής ανάπτυξης, βρίσκονταν σε διαδικασία αποσύνθεσης, σύμφωνα με τον μεταπολεμικό παγκόσμιο συσχετισμό. Πλέον οι ΗΠΑ θα πρωταγωνιστούν στον Ιμπεριαλιστικό κόσμο. Ενώ, η γεωπολιτική αναβάθμιση της ΕΣΣΔ, κύριου πρωταγωνιστή του πολέμου ενάντια στην ναζιστική-φασιστική απειλή, δεν άφησε περιθώρια για την μεταπολεμική διάταξη του Διεθνούς Συστήματος. Ήδη, κατά τη διάρκεια του πολέμου, η Γαλλία χάνει το μεγαλύτερο μέρος των κτήσεων της και με την παράλληλη ανάπτυξη του αντιαποικιακού κινήματος, αποδυναμώνεται σημαντικά. Στο διάστημα των μεταπολεμικών χρόνων μέχρι και τη δεκαετία του 70’, οι αντιαποικιακοί αγώνες, στην Αφρική και την Ασία οδήγησαν τον γαλλικό επεκτατισμό σε αναδίπλωση. Οι λαοί των πρώην αποικιών πρωταγωνίστησαν στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Οι λαοί της Αλγερίας και του Βιετνάμ έδωσαν πολύχρονο και σκληρότατο αγώνα απέναντι στον φαινομενικά παντοδύναμο γαλλικό στρατό για να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους, και το κατάφεραν.

Το γαλλικό κράτος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην μεταπολεμική ανασυγκρότηση της καπιταλιστικής Ευρώπης και συνέβαλλε στην συγκρότηση της ιμπεριαλιστικής ένωσης, όπως αυτή ξεκίνησε ως ΕΚΑΧ, ΕΟΚ και ΕΕ μετέπειτα. Αν και βασικός πυλώνας του «δυτικού» στρατοπέδου, κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου, η Γαλλία προσπάθησε να ακολουθήσει μια πιο αυτοτελή πολιτική σε σχέση με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, που κυριαρχούσαν στο ευρωπαϊκό στερέωμα. Διαμόρφωσε το δικό της πυρηνικό πρόγραμμα επιτυχημένα τη δεκαετία του 60’. Αποσύρθηκε από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ το 1966 έως το 2007 και προσπάθησε να διατηρήσει στρατιωτικά και διπλωματικά την γεωπολιτική της Ισχύ, με ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ, του ΟΗΕ αλλά και αυτοτελώς, στις πρώην αποικίες.

H ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΓΑΛΛΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

Η Γαλλία αποτελεί τη δεύτερη σε στρατιωτική ισχύ χώρα3, μετά τις ΗΠΑ, στο ΝΑΤΟ, με πανίσχυρη πολεμική βιομηχανία και σοβαρή εξαγωγική δραστηριότητα. Ειδικά, τα τελευταία χρόνια, η γαλλική οικονομία έχει στηριχτεί στις εξαγωγές της πολεμικής της βιομηχανίας. Η δραστηριότητα του γαλλικού κεφαλαίου στην Μεσόγειο και την Αφρική, συνοδεύεται και από την στρατιωτική της δραστηριότητα την τελευταία δεκαετία στην ευρύτερη περιοχή. Ήδη από το 2011, με την ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Λιβύη, στο Μάλι και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία μετέπειτα, στη Συρία προσφάτως μαζί με τους λοιπούς «σταυροφόρους της δημοκρατίας και της ειρήνης», έβαλε το λιθαράκι της στην προσφυγιά και τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, συνεχίζοντας μια μακρά παράδοση ιμπεριαλιστικών πολέμων και επεμβάσεων. Ακόμα και η επίσκεψη του Προέδρου της γαλλικής Δημοκρατίας, Ε. Μακρόν, το καλοκαίρι στην Βυρηττό, με αφορμή την θανατηφόρα έκρηξη στην πρωτεύουσα του Λιβάνου, η οποία παραπέμπει σε άλλες σκοτεινές περιόδους, φωτογραφίζει τις στοχεύσεις της γαλλικής αστική τάξης στην περιοχή. Είναι ξεκάθαρο, και από τις πρόσφατες δηλώσεις του Γάλλου Προέδρου, για το ΝΑΤΟ, ως «εγκεφαλικά νεκρό», πως η Γαλλία επιδιώκει σοβαρή αναβάθμιση σε ένα ρευστότατο πλαίσιο οξυμένων αντιθέσεων ακόμα και εντός της βορειοατλαντικής συμμαχίας. Ήδη αξιοποιεί το στρατιωτικό, οικονομικό και πολιτικό της «οπλοστάσιο» σε αυτήν την κατεύθυνση.

Βηρυτός, Λίβανος – Έκρηξη στο λιμάνι / Πηγή: Associated Press

Αξιοποιώντας το πρότερο «εκπολιτιστικό» του έργο, το γαλλικό κράτος, με τον πιο μοντέρνο μανδύα της «ειρηνευτικής» δύναμης ευελπιστεί να διαμορφώσει με νέους όρους την γεωπολιτική του Ισχύ. Σε μια μακροπρόθεσμη στόχευση ανάδειξής του σε ηγέτιδα δύναμη στη Μεσόγειο, είτε ως εκφραστής των χωρών του Νότου στην ευρωενωσιακή αντιπαράθεση, δημοσιονομική, πολιτική και οικονομική, είτε ως εγγυητής της ασφάλειας στα Νότια και Νοτιοανατολικά σύνορα της ΕΕ, η Γαλλία, αποτελεί παράγοντα ανακατανομής της Ισορροπίας Ισχύος στην ευρύτερη γειτονιά μας.

Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, αποτελεί μόλις ένα κομμάτι του παζλ στη μεγάλη γεωπολιτική εικόνα του κόσμου. Η εκθετική αύξηση στην όξυνση των ανταγωνισμών, η μετατόπιση της Ισχύος σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει διαμορφώσει ένα νέο γεωπολιτικό περιβάλλον, στο οποίο διεθνείς, περιφερειακοί και τοπικοί κρατικοί δρώντες διεκδικούν τη θέση τους στο Διεθνές Σύστημα. Η Γαλλία, με την οποία ΜΜΕ, ακαδημαϊκοί και προσωπικό των αστικών κομμάτων τρίβουν τα χέρια τους και τη διαφημίζουν ως εγγυητή της ασφάλειας και της ειρήνης, είναι παρούσα στην περιοχή για τα συμφέροντα του γαλλικού κεφαλαίου και μόνο. Για τον ελληνικό λαό, τους λαούς της περιοχής, ειδικά αυτούς που έχουν γνωρίσει από πρώτο χέρι την γαλλική «ειρήνη» και «ασφάλεια» ο δρόμος είναι ένας: Καμία εμπιστοσύνη στις συμμαχίες και τις «εγγυήσεις» του κεφαλαίου. Στηριζόμαστε στην αποφασιστική δύναμη του λαϊκού παράγοντα. Διεκδικούμε αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων από την περιοχή. Τέρμα στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Έξω από τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες και ενώσεις τους, που μας φέρνουν ένα βήμα πιο κοντά στον πόλεμο. Καμία αλλαγή συνόρων!

ΠΑΝΟΥΣΗΣ ΑΛΕΞΗΣ
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ, ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

απο το Alt.gr