Ο Στέλιος Σπανός ή «Καρδάρας»

Στις 18 Αυγούστου του 1944, μια μέρα μετά το Μπλόκο της Κοκκινιάς, «Έλληνες» ταγματασφαλίτες συνεργάτες των Γερμανών πιάνουν σε ενέδρα στα περιβόλια στον Αη Γιάννη το Ρέντη το αγαπημένο παιδί της Κοκκινιάς, τον ξακουστό σαλταδόρο Στέλιο Καρδάρα.


Ο Στέλιος Σπανός ή «Καρδάρας», ήταν ένας από τους ηρωικότερους σαμποτέρ της αντίστασης που ανατίναζε γερμανικά αυτοκίνητα και αποθήκες. Ένας σαλταδόρος της Κατοχής που έκλεβε τρόφιμα απ τους Γερμανούς και τα μοίραζε στο λαό. ΕΛΑΣίτης, αρχηγός ομάδας της ΟΠΛΑ στην Παλιά Κοκκινιά, μπήκε στην ένοπλη δράση από τα 18 του, διακρίθηκε για τη γενναιότητα που επέδειξε στη μάχη της Κοκκινιάς και παρόλο το νεαρό της ηλικίας του είχε μεγάλη φήμη στους συναγωνιστές και στους εχθρούς του, έτσι που η σύντομη ζωή του αποτέλεσε θρύλο για την Κοκκινιά και ευρύτερα.

Οι Γερμανοί προσπάθησαν πολλές φορές να πιάσουν τον Καρδάρα αλλά δεν τα κατάφερναν. Τα κατάφεραν οι ντόπιοι συνεργάτες τους. Αφού τον έπιασαν, οι ταγματασφαλίτες τον πήγαν στον Άγιο Διονύση στον Πειραιά και τον εκτέλεσαν, βασανίζοντάς τον φριχτά, κόβοντάς του μέχρι και τα γεννητικά του όργανα. Ήταν μόλις 21 χρονών και ο Πειραιάς θρήνησε ένα από τα καλύτερα παιδιά του που θυσιάστηκαν στη μάχη κατά των κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους.

Ο ρεμπέτης Μιχάλης Γενίτσαρης έκανε τη σύντομη ζωή του ήρωα Καρδάρα τραγούδι. Το τραγούδι ακούστηκε για πρώτη φορά στην πλατεία Αγίου Νικολάου στη Νίκαια σε εκδήλωση που έκανε ο ΕΛΑΣ για να τον τιμήσει. Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μόλις έβαλα μουσική και το ’παιξα λίγες φορές, το μάθανε παντού. Το μάθανε όλοι οι σαμποτέρ, οι αγωνιστές, οι αντάρτες, όλοι. Το μάθανε και ήρθανε και με πήρανε ΕΑΜίτες και αντάρτες, και με πήγανε στην πλατεία στην Κοκκινιά. Πέντε χιλιάδες κόσμος και παραπάνω μαζεύτηκε. Με βάλανε και το ’παιξα και το τραγούδησα. Πριν αρχίσω, κρατήσαμε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του ήρωα. Όταν το τραγουδούσα όλος ο κόσμος έκλαιγε».

Στέλιος Καρδάρας


Πενθοφορεί η Αγιά Σοφιά
Παλιά και Νέα Κοκκινιά.
Kλάψε κι εσύ τώρα ντουνιά
πιάσαν το Στέλιο τα σκυλιά.

Τον πιάσαν Γερμανόφιλοι
και ταγματασφαλίτες
Tο Στέλιο τον Καρδάρα μας
στο Ρέντη οι αλήτες.

Δεμένο τον επήγανε
μπρος τον Άγιο Διονύση
Δέκα τουφέκια του ρίχνανε
ώσπου να ξεψυχήσει.

Άδικα τον σκοτώσανε
λες κι ήτανε κατάρα
Γιατί ήταν στην αντίσταση
το Στέλιο τον Καρδάρα.