Το δράμα του ελληνικού καπιταλισμού και ....η "τελευταία Σοβιετία "

 Θα κάνω το δικηγόρο https://www.imerodromos.gr/gelane-kai-ta-tsimenta-toy-neofileleytherismoy-o-portosalte-leei-oti-echoyme-apolyto-kommoynismo-stin-ellada/.....του "Πρωτοψάλτε". Εχει ένα μαύρο δίκηο, από την πλευρά της τάξης του,.... της αστικής βεβαίως.

Το 1947, 12 Μαρτίου, ο Τρούμαν εξάγγειλε το γνωστό "Δόγμα Τρούμαν", την απόφαση του USA να παρεμποδίσουν με κάθε μέσο το πέρασμα Ελλάδας-Τουρκίας "στην επιρροή της ΕΣΣΔ", η στο "Σιδηρούν Παραπέτασμα" όπως με τρόμο το αποκαλούσαν (και μακάρι να ήταν έτσι).
Αυτό, ξέχωρα από τα απαραίτητα άμεσα στρατιωτικά μέσα, συνεπαγόταν και ορισμένα οικονομικά και πολιτικά. Τα οικονομικά, που "βλέπαν" και πιο μακρυά, συγκεφαλαιώνονταν στο "Σχέδιο Μάρσαλ", και είναι γνωστά: Δανειοδοτήσεις για την υποστήριξη της "ελεύθερης οικονομίας", δηλαδή των επιχειρηματιών, μικρών τε και μεγάλων, ό,τι νάναι, αρκεί να ήταν Καπιταλισμός. Ηταν μελετημένα. Στον άνεργο, τον ξεσπιτωμένο από τον εμφύλιο αγρότη, δεν έταζαν δουλειά, αλλά τον "βοηθούσαν" να ανοίξει μαγαζάκι, να γίνει "μικροαστός". Ειδικά για το τεράστιο τότε στεγαστικό πρόβλημα, απέφυγαν, σαν ο διάολος το λιβάνι, τα προγράμματα κρατικής στέγασης (που όμως χρησιμοποίησαν αλλού, όπως π.χ. στην μετέπειτα ΟΔΓ - "Sozialwohnung") και προώθησαν την λεγόμενη "Αυτοστέγαση", γνήσιο παιδί της οποίας ήταν η "αντιπαροχή". Στέγαση, δηλαδή, μέσω "λαϊκού Καπιταλισμού".Υπολογίζεται ότι το 1952 είχαν αποθησαυριστεί περί τις 13.000.000 εκατ χρυσές λίρες! Η υποτίμηση της δραχμής έναντι του δολαρίου (1953) διπλασίασε την αγοραστική αξία των αποθησαυρισμένων από τον πόλεμο και εμφύλιο, λιρών, μεγάλο απόθεμα ζητάει διέξοδο προς κατανάλωση και επενδύσεις.

Οι επιχειρηματικές προοπτικές είναι σε μεγάλο βαθμό κλειστές για νεοεισερχόμενους σ' αυτό το χώρο, στο μέτρο που η βιομηχανία και το χρηματιστήριο κυριαρχούνται από συμφέροντα κατεστημένων ομίλων (για κάποιους "φίλους" που συζητάνε εάν η Ελλάδα είναι ιμπεριαλιστική χώρα ή όχι).
Η οικοδομή * στην Αθήνα αναδεικνύεται σε προνομιακό χώρο διοχέτευσης των αποταμιεύσεων και της επιχειρηματικής δραστηριότητας των μικροαστικών στρωμάτων. Συγχρόνως η οικοδομή είναι ένας τομέας που μπορεί προσφέρει άμεσα απασχόληση σε σημαντικό ποσοστό εσωτερικών μεταναστών , ενώ και έμμεσα ευνοεί την κίνηση της αγοράς και την απασχόληση, με τις εξωτερικές οικονομίες που δημιουργεί. Σε μια περίοδο μεγάλης ανεργίας και "κομμουνιστικού κινδύνου" , όπως είναι τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια, ο παράγοντας απασχόλησης έχει ειδικό πολιτικό βάρος.

Αντίστοιχα κινήθηκαν και στον χώρο της Βιομηχανίας, όπου υποστήριξαν την ίδρυση χιλιάδων μικροβιοτεχνιών μέσω της ΕΤΒΑ, "κινήτρων", απαλλαγών κλπ. Δε δίστασαν να χρησιμοποιήσουν και "μεταβατικές" κρατικές υποδομές, αντίστοιχες με παρεμφερείς των σοσιαλιστικών χωρών. Στα δημόσια έργα αυτό ήταν ιδιαίτερα εμφανές με τα λεγόμενα "Νομαρχιακά Ταμεία", που θύμιζαν πολύ τους σοβιετικούς "Μηχανοτρακτερικούς σταθμούς", καθώς νοίκιαζαν φθηνά μηχανικό εξοπλισμό στους εργολάβους, δηλαδή του φερέλπιδες Καπιταλιστές. [Είναι κι ένα καλό δίδαγμα αυτό, σχετικά με τις λεγόμενες "μεταβατικές" δομές: Μπορούν να οδηγούν είτε στον Σοσιαλισμό είτε στον Καπιταλισμό, ανάλογα με την εξουσία που τις διοικεί.]

Προφανώς και καταλάβαιναν κι εφάρμοζαν μια βασική αρχή του Διαλεκτικού Υλισμού: Οι σχέσεις παραγωγής δημιουργούν και την αντίστοιχη συνείδηση.
Εκείνο, που από πολλούς διαφεύγει, είναι πως αυτή η προσπάθεια χρειαζόταν και το κατάλληλο πολιτικό πλαίσιο. Στην ουσία επρόκειτο για σύναψη ενός "Κοινωνικού Συμβολαίου" (αν μας θυμίζει κάτι και η έκφραση...) συμμαχίας ανάμεσα στο μεγάλο Κεφάλαιο, την καθεαυτού Αστική Τάξη, και τους μικροαστούς. Σαν τέτοιο δεν μπορούσε να είναι τίποτε άλλο, παρά κάποιες σημαντικές παραχωρήσεις της πρώτης προς τους δεύτερους, με αντάλλαγμα την υποστήριξη του Καπιταλισμού και των βασικών δομών του ΝΑΤΟ/ΕΟΚ/ΔΝΤ – πρακτικά την αναγνώριση/αποδοχή της εξουσίας της α/τ.  Αυτό σήμαινε παραίτηση της τελευταίας από ένα σημαντικό μέρος της συσσώρευσης, και παραχώρησης του στους κανακάρηδες μικροαστούς, που γι αυτό το λόγο διογκώθηκαν τρομερά και έφτασαν να αποτελούν το ~82-83% της συνολικής απασχόλησης (μισθωτή εργασία και αυτοαπασχόληση).  Και επίσης, στο πολιτικό σκέλος, ανάθεση κυβερνητικών καθηκόντων σε πολιτικούς εκπροσώπους, που θα εγγυόνταν αυτή τη "Συμμαχία μικροαστών –Ιμπεριαλισμού", γιατί,  σε τελευταία ανάλυση, περί αυτού επρόκειτο.

Nομίζω, πως με αυτό το πρίσμα αναλύονται πολύ καλά διάφορα φαινόμενα της μεταπολεμικής ιστορίας του τόπου, όπως η ομόθυμη απόσυρση της Βασιλείας από χούντα και πεφωτισμένη Δεξιά, που για τα μάτια του κόσμου έγινε δύο φορές, η άνοδος του Παπαντζή Α («Γέρου της Δημοκρατίας») και του Β’ (Πασόκ) και μετά τΣύριζα. Την άποψη περί «αναγκαίου αστικού εκσυγχρονισμού» την θεωρώ πρόφαση, καθώς σε Ανατολή και Δύση ο Καπιταλισμός μια χαρά συμβιώνει και αναπτύσσεται με τα πιο αντιδραστικά/οπισθοδρομικά πολιτικά εποικοδομήματα. Σε τι εμπόδισε τον αγγλικό καπιταλισμό η τετρακοσιάχρονη διατήρηση της αγγλικής Βασιλείας;  Και ξεχνάμε, πως στην καπιταλιστική δυτική Ευρώπη επιβιώνουν τα περισσότερα Βασίλεια στον κόσμο; Να θυμίσω και της συνεργασία μουλάδων/καπιταλιστών σε Μέση Ανατολή, Ιράν, τον Αυτοκράτορα της Ιαπωνίας κλπ.;
Το Πασόκ και ο τΣύριζας, λοιπόν, υπήρξαν οι αυθεντικοί εκφραστές αυτού του ιστορικού πολιτικού συμβιβασμού.
Μέχρι εδώ, καλά.
Όμως, κι εδώ αρχίζουν τα δίκηα του .., «Πρωτοψάλτε», οι συμβιβασμοί είναι πάντα επώδυνοι, και πάντα η ισχυρή πλευρά κοιτάει κάποια στιγμή να απαλλαγεί από αυτούς και να βαδίσει πιο ελεύθερη.  Ο ελληνικός Καπιταλισμός θεωρεί ότι έμεινε πίσω εξ αιτίας αυτής της συμμαχίας.  Η βιομηχανία, που αναπτύχθηκε σε αυτή τη βάση, ήδη πήγε κατά διαόλου (εμβληματικό το κλείσιμο και της «Πίτσος»), η δε κτιριακή υποδομή, που δημιούργησε η «αντιπαροχή», είναι ήδη στο μεγαλύτερο μέρος της γερασμένη και υπό κατάρρευση. Το ίδιο και το συγκοινωνιακό δίκτυο, που άφησε πίσω τους σιδηροδρόμους για χάρη των δαπανηρών αυτοκινητοδρόμων (η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου δεν έχει τροχιές!). 
Αυτό εννοούν οι διάφοροι πολιτικοί εκφραστές του Κεφαλαίου, όταν κατά καιρούς μιλάνε είτε για … «βαρύ κομμουνσμό» είτε για την … «τελευταία Σοβιετία στην Ευρώπη».  Τα «διαφυγόντα κέρδη». Αυτά, που χάσαν εξ αιτίας του συμβιβασμού αυτού.  Εννοείται, δε μιλάνε για τα οφέλη του, που αποκόμισαν, την επιβίωση του Καπιταλισμού στην Ελλάδα, γιατί τώρα πια τα θεωρούν κατοχυρωμένα.  Τα ρέστα ζητάνε.
Από την άλλη, οι πολιτικοί συνεταίροι του Συμβιβασμού, οι «πασόκοι» και οι παρατρεχάμενοι, έχουν κάθε λόγο κι αυτοί να τον αποκρύπτουν, και να ισχυρίζονται πως «δεν έχουμε κομμουνισμό» και … «δεν τα φάγαμε μαζί»!
Ασφαλώς «κομμουνισμό» δεν έχουμε!
Αλλά, από την άλλη, αυτοί, αστοί και μικροαστοί τα «βρήκαν» και «μαζί τα φάγανε»!

*Μαντουβάλου, Μ. 1985. «Η οικοδομή στην Αθήνα: Οικονομικές και κοινωνικές απόψεις μιας ευκαιριακές ανάπτυξης», στο: Δανός, Α., Σουλάκου, Ι., (επιμ.) Η Αθήνα όπως (δεν) φαίνεται, 1940 – 1985. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού & ΣΑΔΑΣ, σελ. 37.

"Σεχτάρ ο Τρομερός"+ Θ.