Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας αντικομμουνιστής

Τώρα που εκδηλώνεται στο μέγιστο βαθμό ο αντικομμουνισμός του ΣΥΡΙΖΑ, είναι καλό να βοηθήσουμε όσους πέφτουν από τα σύννεφα, και να θυμίσουμε τις πολιτικές καταβολές κάποιων στελεχών του. Όπως για παράδειγμα του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου, που τον καιρό των ανατροπών ήταν ανταποκριτής στην υπό διάλυση Σοβιετική Ένωση, γράφοντας μάλιστα το βιβλίο “μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια Σοβιετική Ένωση”.

Το βιβλίο είναι εμποτισμένο από βαθύ αντικομμουνισμό. Και για όσους τυχόν πιστεύουν πως ο συγγραφέας περιορίζεται σε μια κριτική του “σταλινισμού”, που είναι λάθος να ταυτίζεται με τον αντικομμουνισμό γενικά, μπορούν να δουν παρακάτω τι έγραφε από τότε ο Κούλογλου για την Οχτωβριανή Επανάσταση, μελαγχολώντας ουσιαστικά που δε νίκησε ο Κερένσκι και η επανάσταση του Φλεβάρη, και θεωρώντας ουσιαστικά την εξουσία των μπολσεβίκων μια εκσυγχρονισμένη συνέχεια της τσαρικής Ρωσίας…

Κάτω από την εικόνα, διαβάζετε με δική σας ευθύνη. Ακολουθεί σκληρός αντικομμουνισμός…

Το βασικό επίτευγμα της οκτωβριανής επανάστασης ήταν ότι κατάφερε να διατηρήσει την καταρρέουσα ρωσική αυτοκρατορία με άλλη μορφή. Η Ρωσία -και μετέπειτα η Σοβιετική Ένωση- υπήρξε η τελευταία αυτοκρατορία στην ιστορία της ανθρωπότητας που συνένωσε στο ίδιο κράτος πάνω από 100 έθνη τα οποία μιλούσαν γύρω στις 160 γλώσσες και διαλέκτους και είχαν διαφορετικές θρησκείες. Το πρώτο μεγάλο χτύπημα δόθηκε στην αυτοκρατορία όταν ηττήθηκε στον πόλεμο του 1905 από την Ιαπωνία και κυρίως στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν χάθηκαν η Φιλανδία, η Πολωνία και οι τρεις βαλτικές χώρες. Η Ρωσία δεν μπορούσε πλέον ούτε να κυβερνηθεί από τον Τσάρο ούτε να διατηρήσει τις σφαίρες επιρροής της με τις παλιές μεθόδους. Όπως λοιπόν συμβαίνει συχνά με τις ιδεολογίες, η κομμουνιστική ιδεολογία χρησιμοποιήθηκε για την υλοποίηση των ίδιων ιμπεριαλιστικών σχεδίων της Ρωσίας. Οι μπολσεβίκοι συνέτριψαν βέβαια με τα όπλα την εξέγερση των Ουκρανών που είχαν κηρύξει μέσα στην αναμπουμπούλα του πολέμου την ανεξαρτησία τους και ξανάβαλαν με τη βία στο αυτοκρατορικό μαντρί τα απωλολότα πρόβατα, που ονομάζονται Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν και Κεντρική Ασία, περιοχές που ήθελαν επίσης να ξεφύγουν από την επιρροή της Μόσχας.

Από εκεί όμως και μετά η εφεύρεση της “μεγάλης σοβιετικής οικογένειας” ήταν ιστορικά επιβεβλημένη, ώστε η συνέχιση της ρωσικής αυτοκρατορία με άλλη μορφή, με τη μορφή δηλαδή της Σοβιετικής Ένωσης, να αποκτήσει μια ιστορική νομιμότητα και να βρεθεί ένα modus vivendi μεταξύ των Ρώσων και των υπόλοιπων εκατό εθνοτήτων. Η δε δικτατορία του προλεταριάτου σχεδιάστηκε από το Λένιν, πριν πραγματοποιηθεί από το Στάλιν, για να ποδηγετηθούν τα μη ρωσικά έθνη -που κατάλαβαν γρήγορα την απάτη- και για να πειθαρχηθεί ένας λαός που καλούνταν να ζήσει κάτω από τριτοκοσμικές, άθλιες συνθήκες. Οι υπόλοιπες “αρχές” του μαρξισμού-λενινισμού, ο “προλεταριακός διεθνισμός”, ο αγώνας ενάντια στην παγκόσμια αντίδραση και η προετοιμασία της χώρας απέναντι στην ιμπεριαλιστική απειλή χρησιμοποιήθηκαν για τον ίδιο σκοπό. Στο όνομα της διεθνούς αλληλεγγύης, οι πολίτες καλούνταν να υπομείνουν τα βάρη για να βοηθηθούν άλλοι λαοί, οι οποίοι στέναζαν υπό την μπότα των ιμπεριαλιστών. Παρά το ότι μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ανακάλυψη των πυρηνικών όπλων ο κίνδυνος επίθεσης εναντίον της ΕΣΣΔ είχε μειωθεί, η επίκληση του ιμπεριαλιστικού κινδύνου δικαιολογούσε και την απομόνωση της χώρας και τη διατήρηση της “πολεμικής οικονομίας”.

“Από το 1917 μας δίδαξαν ότι η ασφάλεια του κράτους ήταν το κυρίαρχο θέμα”, έλεγε ο ακαδημαϊκός και βουλευτής Γιούρι Ριζόφ, απαντώντας στην ερώτηση πώς ο σοβιετικός λαός δέχτηκε αυτή τη μισανθρωπική φιλοσοφία. “Θυμηθείτε το μόνιμο σλόγκαν: η σοσιαλιστική πατρίδα είναι σε κίνδυνο. Το λαό δεν τον έπαιρναν καθόλου υπόψη, παρ’ ότι σε μια πολιτισμένη κοινωνία η πυραμίδα είναι αναποδογυρισμένη: πρώτα έρχονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προσωπική ασφάλεια. Το κράτος υπάρχει για να εξυπηρετεί τους πολίτες. Αλλά σ’ εμάς είναι διαφορετικά: ένα εξαθλιωμένο έθνος μπορεί να ελεγχθεί μόνο με τη χρησιμοποίηση του σκιάχτρου κάπου εχθρού. Προσπάθησαν να μας φοβίσουν με την απειλή του θανάτου, γιατί μόνο ο θάνατος είναι χειρότερος από τη ζωή στην ΕΣΣΔ”.

-.-

Το ερώτημα είναι πώς μπόρεσε να βγει μια τέτοια ψυχή από τα βάθη μιας Ρωσίας, από την ιστορία συνηθισμένης, όπως έγραφε ο Πούσκιν, “στην τυφλή ρωσική βία, που είναι χωρίς νόημα και χωρίς έλεος”. Ποιες ήταν αυτές οι οικογενειακές ρίζες, οι παιδικές εμπειρίες που οδήγησαν στη διαμόρφωση ενός ατόμου τόσο διαφορετικού από το ρωσικό μέσο όρο, για να μη μιλήσει κανείς για το μέσο… κομμουνιστικό όρο και δη στην ΕΣΣΔ; Όσο το σκέφτομαι περισσότερο, τόσο καταλήγω σε αυτό που γράφει η Ραΐσα Γκορμπατσόβα μιλώντας γι’ αυτό που παρατήρηση στο σύζυγό της από τα φοιτητικά τους χρόνια: “Το σεβασμό του για τους ανθρώπους και την αξιοπρέπειά τους. Είναι έμφυτο αυτό. Δεν είναι κάτι που μπορεί να καλλιεργηθεί στον άνθρωπο, είμαι σίγουρη γι’ αυτό”.

Φαίνεται παιδαριώδης κοινοτοπία, αλλά από μια τέτοια αφετηρία -αποκτημένη ποιος ξέρει από πού- ξεκίνησε η μεγαλύτερη επανάσταση σε αυτό το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Η πρωταρχική αντίθεση του Γκορμπατσόφ με το κομμουνιστικό σύστημα ήταν ότι δε σεβόταν τους ανθρώπους και την αξιοπρέπειά τους. Από εκεί ξεκίνησαν όλα. Τα υπόλοιπα, η γκλάσνοστ και η περεστρόικα, η αντίθεση στο κίνημα του Αυγούστου δεν ήταν παρά οι συνέπειες.

Τα πράγματα πρέπει να ειπωθούν με το όνομά τους, όσο οδυνηρά και αν είναι για την αριστερά: ο υπαρκτός σοσιαλισμός ήταν το σύστημα από το οποίο ο Τζορτζ Όργουελ είχε εμπνευστεί το περίφημο 1984. Σε ένα τέτοιο απρόσωπο, ισοπεδωτικό σύστημα, όπως σε κάθε ολοκληρωτικό σύστημα, η αντίσταση στην εξουσία δεν είναι θέμα πολιτικών απόψεων, είναι κυρίως θέμα ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αν δεν υπήρξαν πολλοί διαφωνούντες στη Σοβιετική Ένωση, δεν είναι επειδή όλοι συμφωνούσαν πολιτικά με το καθεστώς. Είναι ότι το τελευταίο είχε επιδοθεί συστηματικά στη δημιουργία του “νέου ανθρώπου”, δηλαδή στην καταστροφή και τον εξανδραποδισμό των υπαρκτών ανθρώπων. Η αντίσταση σε αυτήν τη γιγαντιαία, σατανική επιχείρηση δεν μπορεί να στηριχτεί σε πολιτικές διαφωνίες. Ο σημαντικότερος Σοβιετικός “διαφωνών”, ο ανεπανάληπτος Αντρέι Ζαχάροφ, ξεκίνησε τη δική του αντίσταση αντιδρώντας στην υποκρισία και τα ψέματα της αστικής προπαγάνδας. Οι αναμνήσεις του είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα της προσπάθειας ενός ανθρώπου να διατηρήσει την ακεραιότητά του, αντιμέτωπος με ένα ολοκληρωτικό σύστημα.

(…) Ο κομμουνισμός ήταν ακριβώς αυτό. Δίδασκε ότι στο όνομα της ιδέας θα έπρεπε να περάσει το άτομο σε δεύτερη μοίρα. Λες και αυτή η ιδέα δεν έγινε για να ικανοποιήσει τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος την ιδέα. Όσο καλή και αν είναι θεωρητικά η ίδια η ιδέα, είναι βέβαιο ότι θα αποτύχει. Αλλά στην περίπτωση του μαρξισμού -και εκτός από ορισμένες πολύ εύστοχες και πνευματώδεις κριτικές της οικονομίας και των ιστορικών γεγονότων- είναι η ίδια η βασική ιδέα που πάσχει. Γιατί το λάθος του βρίσκεται στην ίδια την επαγγελία της ιδανικής, κομμουνιστικής κοινωνίας, του επίγειου παραδείσου. Τέτοια κοινωνία ούτε υπήρξε, ούτε θα υπάρξει. “Η ιδανική κοινωνία δεν μπορεί να εγκαθιδρυθεί παρά μόνο σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης”, είχε πει εξαιρετικά εύστοχα ο κορυφαίος Πολωνός αντικαθεστωτικός Άνταμ Μίχνικ, σε μια συναρπαστική συνομιλία του με το Γιαρουζέλσκι. Αλλά από τη στιγμή που κάποιος πιστέψει στην ύπαρξή της, στην “ιστορική αναγκαιότητα” του ερχομού της, επιτρέπονται τα πάντα: ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και οι άνθρωποι είναι ασήμαντες ποσότητες…

Ο Γκορμπατσόφ αρνήθηκε αυτή την αρχή. Τα υπόλοιπα μαζί με τις παλινωδίες ή την εγκατάλειψη των φίλων έχουν να κάνουν με την πολιτική και τον κυνισμό της. (…) Ακόμη όμως και έτσι, σε αυτήν την προσωπικότητα, μιας από τις μεγαλύτερες του αιώνα μας, η ιστορία έχει ήδη χαρίσει μια περίοπτη θέση. Ποιος μπορεί να κατηγορήσει ένα χειρουργό, που έκανε τομή στο σώμα ενός βαριά άρρωστου για να τον σώσει, έστω και αν δεν το κατάφερε τελικά ή δεν ήξερε από την αρχή της επέμβασης το μέγεθος της ασθένειας που θα συναντούσε ή ότι η ίδια η ασθένεια ήταν ανίατη; Έστω και αν ο ασθενής απεβίωσε, η 6χρονη εγχείριση πέτυχε, απαλλάσσοντας την ανθρωπότητα από τη μυρωδιά του σαπισμένου πτώματος.

(…) Με τη διαστρέβλωση που προκάλεσε στα μυαλά των Ρώσων ο κομμουνισμός, το έργο ήταν τόσο μεγάλο και η εγχείριση τόσο δύσκολη, ώστε ένας άνθρωπος δεν μπορούσε να τα καταφέρει όλα. Έστω και χωρίς τη θέλησή του, ο Γκορμπατσόφ έβγαλε τη χώρα από τον κομμουνισμό και άνοιξε το δρόμο. Γι’ αυτό δεν έχει και μεγάλη σημασία ότι ο χειρουργός απεπέμφθη μετά την εγχείριση. Όπως έγραφε εξαιρετικά εύστοχα η Ισβέστια την ημέρα της παραίτησής του: Ήρθε (το 1985). Και το γεγονός ότι ήρθε είναι πολύ σημαντικότερο από το γεγονός ότι φεύγει”.

απο το ΚΑΤΙΟΥΣΑ